Hoe voelt het om terug te zijn, niet met Sabbat of een andere band, maar juist met Hell?

Ja, het gaat goed. Wat voor mij juist zo fijn is, is dat we nu met een groep zijn die het erg goed met elkaar kan vinden. We zijn al vrienden voor een kleine dertig jaar. Het voelt ook echt als een band, we hebben nu ook allemaal de neuzen dezelfde kant op, terwijl we bij Sabbat eigenlijk allemaal een andere kant uit wilden. Dus dit is erg verfrissend, plezierig, zoals een band zou moeten voelen.

Het viel me op dat veel mensen het op het moment over Hell en over jullie nieuwe release hebben. Hadden jullie verwacht dat het zo�n succes zou zijn?

Nou, ik was nog zo jong toen ik dit voor het eerst hoorde, een 12-13 jarig jongetje en wist dus hoe goed deze band was. Ik hoorde dit altijd in een live-omgeving, 125 db. Op de voorste rij van een optreden. Maar veel mensen kenden vaak alleen de rottige, oude opnames die de ronde gingen. Het gaf wel een bepaald gevoel, maar geen realistisch beeld van hoe de band echt klonk. Dus ik had altijd het idee dat heel veel potentie had en ik hoop elke keer dat het ook gerealiseerd wordt. Ik heb nooit gedacht dat het zo zou blijven als het nu is. In Duitsland hebben we het zelfs tot in de top 50 geschopt. Maar we hadden nooit gedacht dat dat zou gebeuren en dat er zo�n hype rondom zou ontstaan. We hebben uitnodigingen gekregen van festivals. Je hoort ons er natuurlijk niet over klagen!

Ja dat is geweldig en jullie hebben ook veel media-aandacht. Ik lees echt overal van alles over jullie band.

Ja, ik moet zeggen dat Nuclear Blast echt geweldig werk geleverd heeft. Daarnaast hebben we een brainstorm gehad over of we hun aanbod moesten accepteren, maar ze doen veel promotie voor ons. Zij zagen het meteen zitten toen zij de video zagen en hoorden. Zij vonden het erg goed, omdat ze het echt een �klassieke� heavy metal band vonden en dat is wat ze graag willen. En ze lieten weten dat ze het toch vernieuwd vonden en het thrashy geluid sprak ze eveneens aan. Dit hebben we mede bereikt door de goede mensen die we achter ons hebben staan en zo�n goede marketing geleverd hebben en dat is goed uitgevallen.

Even over de re�nie, hoe is het eigenlijk tot stand gekomen?

Ik was eigenlijk altijd in de buurt en ik kwam Tony en Tim regelmatig tegen en spraken elkaar af en toe. We bleven altijd praten over hoe het vroeger was met de band en Kev. Kev�s zoon is een fan van de nieuwere metal en Kev zag mijn naam op een van de albums. Toen dacht hij, "he dit is die gast die altijd langskomt en veel met Dave omging". Dat klopt, ik had zelfs gitaarles van hem. Dus Tom, zo heet zijn zoon, e-mailde me of stuurde me een berichtje op MSN van: �Mijn vader kent je, is dat waar?�. Op die manier kwamen we weer met Kev in contact. Ik kreeg zijn telefoonnummer en ik nodigde hem uit om met z�n allen wat te gaan drinken. Dat was ongeveer drie en een half jaar geleden. Na een avondje stappen, liet ik hem mijn huis en de studio zien. Ik drukte hem een gitaar in zijn handen en je had moeten zien hoe zijn gezicht oplichtte. Hij speelde direct weer die oude riffs. Dat was ontzettend leuk. We spraken af om dat vaker te doen. Wat spelen, wat opnemen en kijken waar het schip strandt. Er zijn toen een aantal songs opgenomen tijdens losse sessies. Gewoon voor de lol. Hooguit met de gedachte om een losse EP uit te brengen of het resultaat uitdelen onder vrienden. Dat idee van ruim drie jaar geleden groeide en groeide maar. Toen kwamen er plannen voor een video en het artwork. Dat hebben we eigenlijk zelf gemaakt en daarna zijn we gaan polsen of een label interesse had. Zo is het uiteindelijk gegaan.

Waarom is Martin Walkyier niet bij de band gebleven? Hij heeft toch twee jaar meegedaan?

Tja, Martin... Voor de buitenwereld was het alsof hij echt in de band zat. Hij was wel bij de opnames, maar intussen luisterde ik veel naar Rush en zocht meer een type Geddy Lee als zanger. Dave Halliday kwam erg dicht bij zijn specifieke bereik in de hoge regionen. Met Martin hebben we het wel geprobeerd. Hij heeft de hele plaat ingezongen, maar het werd een Sabbatplaat, want hij deed het op zijn eigen manier. Sterker nog, ik kreeg de indruk naar een soort tributealbum te luisteren. Dat was niet de bedoeling, hij blafte de plaat vol, want hij kent maar een trucje. Wat hij kan, doet hij goed hoor, maar hij kwam niet eens in de buurt van Dave�s oorspronkelijke aanpak. Daar kwamen we achter toen we de opnames beluisterden. We wilden er ook meer melodie in hebben met achtergrondzang en dergelijke. David Bower kwam langs om dat gesproken gedeelte te doen van Plague And Fyre. Kev wist dat hij in andere bands zingt en we vroegen dat ook of hij dan ook de background wilde verzorgen van Save Us From Those Who Would Save Us en bepaalde stukken van Macbeth en No Martyr�s Cage. Op het moment dat ik David hoorde zingen met zijn verschillende bereiken, draaide ik me om naar Kev in vroeg hem waarom hij in godsnaam niet eerder met hem gekomen was. Al die tijd hebben we met Martin proberen te bereiken wat we wilden, maar David is echt perfect voor ons. Uiteindelijk bleek dat Kev twijfels had. Vooral omdat het zijn broer is en dat het wellicht wat rivaliteit zou opwekken, maar uiteindelijk heb ik dat uit het kunnen praten.

Ik vind het grappig dat je Geddy Lee als voorbeeld aanhaalt. Niet degene die ikzelf als vergelijkingsmateriaal zou aanhalen. David doet mij het meest denken aan een soort geflipte Erik A.K. van Flotsam And Jetsam

Dat snap ik. Het is ook meer het bereik waar ik op doel. Dat is echt Geddy Lee. Hij kan zoveel kanten op met zijn stem. David heeft dat ook. Ik ben het ook wel eens met jouw vergelijking en wat dat betreft heeft het ook wel wat weg van Savatage.

Jullie hebben er voor gekozen om de special edition bewust als dubbelaar uit te brengen. Een met het nieuwe album en de ander met de oude demo�s. Welke van de twee luister jij het liefste?

Naar de demo�s luister ik inmiddels 25 jaar. Dat doe ik nog altijd met veel plezier. Er zijn enkele redenen waarom we het op deze manier uitgebracht hebben. In de eerste plaats, omdat muziek gewoon erg goed is en wij vinden dat iedereen dat mag horen. Ten tweede circuleren er behoorlijk wat bootlegs rond op cd en vinyl. Het is vrij eenvoudig te downloaden, maar dat is slechte kwaliteit. Die demo�s hebben destijds niets opgebracht en met de plaat zal dat veranderen. Geluidstechnisch zijn de demo�s ook niet bepaald goed. Dat maakte het wel lastig, want we wilden sommige opnames perse gebruiken om Dave Halliday op het album te krijgen. Als een soort van erkenning voor wat hij allemaal geschreven heeft. Wat betreft je vraag: het hangt echt af van het moment. Soms luister ik liever naar de demo�s, omdat die veel herinneringen oproepen. Ik ben er echt blij mee dat we ze met een losse digipack in een special edition gekregen hebben. Is het je trouwens gelukt om de digipacks uit het doosje te krijgen?

Uiteindelijk wel. Die krengen zaten ongelooflijk vast. Op den duur ben ik ze er maar op een lompe manier uit gaan peuteren, ondanks mijn angst om ze te beschadigen.

Zo denk ik er precies over. Ik had ook dat probleem. Het is een rare keuze geweest om de binnenkant ook glad te maken, want de uitwerking is averechts. Het plakt bijna aan elkaar. Wij hebben er echt mee zitten worstelen.

Het scheelt dat ik niet zulke dikke vingers heb. Overigens, dat wil ik wel graag zeggen, want het hele pakketje is schitterend vormgegeven. Het artwork is prachtig en het is ontzettend leuk gedaan met die gekleurde cd�s en de bonussen.

Dat vind ik echt fijn om te horen. We hebben er ook veel tijd en moeite in gestoken. Tegenwoordig wordt dat eigenlijk niet meer gedaan. In de jaren �80 verkocht het artwork een album. Ik vraag me zelfs af waar Iron Maiden nu zou zijn als Derek Riggs er niet geweest was.

Nog even terug naar die demo�s. Wat zou je graag willen zeggen tegen diegene die blijft zweren bij die oude opnames?

Well, they�re full of shit! Je hebt natuurlijk wel van die gozers die koste wat kost oldschool willen zijn. Sommigen zijn minder extreem, maar willen wel alles graag retro hebben. Dat is in mijn ogen meer een pose en niet specifiek oneerlijk, zoals de eerste. Het enige wat we op Human Remains gedaan hebben is de oude songs heropnemen, maar dan wel op rechtstreekse wijze. Misschien wel een beetje ouderwets, want er zijn weinig computers aan te pas gekomen. Er is niets rechtgetrokken. Oldschool op moderne wijze eigenlijk. De plaat klinkt eigenlijk precies zo wanneer Hell deze in 1982-83 had opgenomen met de techniek van nu. Ik vind het verder gewoon vreemd dat er tegenwoordig jonge bands zijn die precies willen klinken alsof het begin jaren �80 is. Het is bijna net zo nep als bijna elke moderne band, omdat niemand iets origineels wil doen. Terwijl dat juist het belangrijkste is. Probeer jezelf niet in een hokje te wurmen. Doe waar je je goed bij voelt en maak gebruik van de techniek die nu tot je beschikking staat.

Was het, vanwege Dave�s vroege overlijden, moeilijk om met het oude materiaal van Hell aan de slag te gaan?

Zeker. Het moeilijkste waren eigenlijk de stukken die tussen de opnames door genomen zijn, waarin je Dave hoort praten. Aan het zanggeluid was ik op een bepaalde manier wel gewend geraakt. Misschien relateerde ik zang niet meer aan Dave. Juist de normale gesprekken halen veel herinneringen naar boven. Dat is wel heel moeilijk. Verder zijn tijdens het opnameproces van Human Remains veel foto�s, andere opnames en zijn testament opgedoken, wat het ook pijnlijk maakt. Daarbij komt nog dat het beluisteren van Dave�s opnames ook heel veel tijd gekost heeft. We hebben precies uitgezocht hoeveel Dave destijds heeft bijgedragen aan de muziek. Dat wilden we allemaal helder hebben, voordat we iets uit zouden brengen. We willen achteraf geen rechtszaak aan onze broek hebben, maar tegelijkertijd willen we allemaal dat de familie van Dave eerlijk deelt in de omzet. Het hele proces was een emotionele achtbaan, maar het voelde goed. Ik voelde me daartoe verplicht, omdat ik behoorlijk close was met Dave. Na zijn begrafenis is het hele circus om Hell stilgevallen en ben ik zelf vol aan de slag gegaan met Sabbat. In dat opzicht waren de eerste optredens met Hell, eerder dit jaar, ontzettend leuk. Een flink aantal mensen had ik sinds de split niet meer gezien. Het was moeilijk, maar ook heel leuk.

En als ik de cd zie, dan is het ook een mooi eerbetoon aan Dave.

En dat is precies wat ik wilde doen. Ik wilde echt zijn naam eraan verbonden hebben en aan de andere kant dat alle moeite die in Hell gestoken is, niet voor niets is geweest. Ik gaf een maand geleden de vinyluitgave aan Dave�s zus en zij barstte in tranen uit. Dave�s songwriting is te goed geweest om er niets mee te doen. Daarom denk ik dat we er heel goed aan hebben gedaan om het echt uit te brengen.

Je noemde de eerste optredens al. Hoe was het voor jou om met de band op het podium te staan die je altijd bewonderd hebt?

Oh, geweldig! Zoals ik al zei, we zijn altijd goede vrienden gebleven. In de studio verliep alles gladjes. Ik voelde me eigenlijk ook helemaal niet de nieuweling. Eigenlijk is het in essentie een nieuwe band. Een belangrijk deel is de oude Hell, maar we proberen vooruit te kijken en niet te retro te zijn. We nemen oude elementen, zoals de choreografie, het vuurwerk en de theatrale aspecten mee te nemen. David en ik blijven wel ons eigen ding doen.

Wat is je eigen mening eigenlijk met betrekking tot het satanische imago van de band?

Dat vind ik wel interessant. Het is gewoon fun en theatraal bedoeld. We gaan echt geen kerken verbranden, daar zijn we te normaal voor, haha. Op het podium projecteren we daarmee het imago van onze muziek en het vergroot het effect natuurlijk. Dat is wat de band altijd al wilde doen. De Noorse black metalscene daarentegen is het allemaal veel te serieus gaan nemen. Hell had dat scenario in de jaren �80 niet. Toen was het ook in het verlengde van Mercyful Fate en King Diamond. Het is niet serieus, maar gewoon een thema dat je met heavy metal kan kiezen.

Hebben jullie verder nog plannen wat betreft touren?

We hopen dat we na de zomerfestivals, waarvan we er niet heel veel van aandoen helaas, maar wel veel aanbiedingen krijgen. In de herfst willen we er een hoop tijd voor uittrekken om optredens te doen. Tot die tijd wat losse optredens in de UK zelf.

Trouwens, nog over David, Kev�s broer. Wat is eigenlijk zijn metal-geschiedenis?

Dat is best grappig. Nu luistert hij eigenlijk naar allerlei verschillende soorten muziek. Maar voordat ik hem leerde kennen, besefte ik me niet dat hij slechts in een lokale band speelde met Wayne die de basspeler was op de derde plaat van Sabbat. (Mourning Has Broken, red.). Dus hoe betrokken hij was bij de lokale scene. Hij speelde samen met Wayne rock/metal versies van clubhits. Maar is houdt van allerlei soorten. Maiden, Priest, eh Neil Young, van alles. Hij is een heel veelzijdig talent, geen typisch metaltype die erop gebrand is een bepaald soort metal te spelen, zoals ik ben, haha. Hij is veel meer �open minded�. En dat is geweldig, net als Kevin overigens. Ik ben veel meer recht toe, recht aan, een typisch heavy metaltype. hij houdt niet vast aan een bepaald genre binnen de metal. Hij zingt op het podium en speelt ook nog gitaar. Hij heeft ook nog een andere coverband, genaamd Crazy Diamonds, geloof ik. Ze spelen Kiss-covers en het gebruikelijke. Hell is misschien wel zijn eerste echte metalband.

En zijn jullie met Hell al aan het werken aan nieuw materiaal?

Ja, Kev is ermee bezig. Hij heeft iets tussen de optredens door geschreven. Het is nu ongeveer een half album. Op het nieuwe album gebruiken we wat materiaal van oude albums. We hebben nog oude nummers als Land Of The Living Dead, Where Angels Fear To Tread, Death Squad en Deliver Us From Evil maar Kev heeft ook nog nieuw materiaal. Dus de nieuwe plaat zal voor de helft uit oud en de andere helft uit nieuw materiaal. Op het derde album was het natuurlijk allemaal nieuw materiaal. Ik laat Kev, Tim en Tony de muziek schrijven en zit er vooral als producer bij. Maar de muziek is nog steeds erg oldschool. Ik vind het prettig om me er niet teveel mee te bemoeien. Misschien dat ik wel wat riffs toe zal voegen. Niet teveel in ieder geval, want ik wil de geest van de band en daarmee het originele geluid in leven houden.

Mag ik nog een vraag stellen over Sabbat?

Ja, natuurlijk!

Wat is de status van Sabbat op het moment. Jullie hebben nog niet zo heel lang geleden een paar shows gedaan en jullie zijn offici�el weer bij elkaar, maar werken jullie ook aan nieuw materiaal en plannen jullie ook een nieuwe tour?

Het is met Sabbat zo dat het een ander soort scenario is dan bij Hell. De bandleden zijn niet zo enthousiast als ik om iets te doen. Martin wil liever zijn eigen ding doen, zoals de projecten waar hij aan werkt. Toen we met Sabbat probeerden te oefenen was het erg lastig. Alle bandleden bij elkaar te krijgen is een soort nachtmerrie. Dus het maken van een album komt dan helemaal op mij neer. Ik schrijf alles, doe alle opnames en het is zo veel werk om alle teksten uit te zoeken, terwijl de rest werk aan eigen projecten. Het staat een beetje stil op het moment. Vorig jaar hebben we een aantal shows in het Verenigd Koninkrijk gedaan en hebben de tour afgesloten rond kerstmis. Eigenlijk hebben we het nog niet echt gehad over iets nieuws. Ik wil niet zeggen dat het er niet meer van komt, maar op dit moment is iedereen met andere dingen bezig.

Jullie hebben dus momenteel geen grootse met Sabbat?

Nee, ik steek er in ieder geval op het moment geen tijd en moeite aan. Ik heb mijn hoofd bij andere dingen met Hell. Dan werk ik met mensen die het echt graag willen doen. Iedereen is daar enthousiast om het te doen. Dat is voor mij de perfecte situatie eigenlijk.

Ik heb overigens wel met Jeroen erover gehad dat jullie Mourning has broken best als echte Sabbatplaat mogen erkennen.

Nou, ik heb niets tegen dat album. Het is alleen zo dat, toen we weer samen kwamen met Martin, want dat materiaal hebben we gemaakt met Martin. Hij is zo anders. Hij was pissig omdat we zijn doorgegaan met de band, terwijl hij zelf opgestapt was. Dus eigenlijk is het materiaal geschreven voor Martin, om op te kunnen zingen. Voor hij weg was, heb ik hem wel de demo�s laten horen. Maar hij vond het te langdradig en hij wilde meer de folk in, waar ik juist een hekel aan had. Later was hij dus weg. We zaten dus met dat album in een moeilijke situatie, want we hadden niemand die klonk als Martin. We kozen ervoor om een kopie van hem te zoeken. We konden eigenlijk niemand anders vinden die er goed in paste. Het album heeft zeker goede momenten. Het is niet echt een coherent album. De nummers klinken goed samen, ondanks dat we snel moesten werken, maar we hebben het geprobeerd.

Ik heb nog ��n laatste vraag, die eigenlijk voor Kev bedoeld was, maar ik denk dat jij hem ook wel kan beantwoorden. Zou je je voor kunnen stellen wat er gebeurd zou zijn met Hell als Mausoleum Records de deal in de jaren �80 niet afgeblazen had?

De scene was heel anders in die tijd. Hell startte in 1982. Dat was echt in de nadagen van de new wave of British heavy metal. Als je je bedenkt dat Hell daar nu nog wel toe gerekend wordt, is dat best grappig. Iron Maiden was aan het doorbreken met hun Beast On The Road tour en de meeste andere NWOBHM bands hielden het in die tijd voor gezien. Hell�s periode was van 1982 tot 1986, terwijl alle harde muziek uit Amerika kwam. In Engeland kan je alleen iets bereiken wanneer je op Def Leppard leek. Hell zat een beetje tussen dat en de thrash metalscene. Waren ze een beetje heftiger geweest, dan hadden ze makkelijk in onze golf met Sabbat mee kunnen komen. Als Hell eerder begonnen was, dan hadden ze veel meer mee kunnen liften op het succes van Iron Maiden en Judas Priest. Ze waren eigenlijk op de verkeerde plaats en in de verkeerde tijd. Daarom denk ik dat de Mausoleum deal eigenlijk niks voor Hell gedaan zou hebben. Tenzij ze toen iets met hun tijd waren meegegaan en wellicht een zooi keyboards aan hun geluid hadden toegevoegd. De songs zouden een stuk simpeler geworden zijn en ik weet niet of dat als iets goeds beschouwd zou kunnen worden. In ieder geval hoorde ik in die oude opnames ook een hoop frustraties, want je kunt goed horen dat zij toen echt hun best deden om iets te bereiken. Maar ach. Mausoleum was in die tijd ook zeker niet het beste label. Hun enige echte successen zijn bijvoorbeeld Warlock en... Weet jij nog wat successen van ze?

Behalve wat Belgische bands zelf niet.

Nee, dat bedoel ik dus. Burning The Witches is trouwens wel een heel tof album. We zijn het denk ik wel eens dat ze niet echt carri�res gelanceerd hebben. Dat zou met Hell ook niet zo gelopen zijn. Ik vind het nog altijd sneu voor Dave dat hij dit niet kan meemaken, want eigenlijk is dit het moment om echt iets van Hell te maken.