Nederland en Wheel is een goede combinatie.
Ik heb erg prettige herinneringen aan de optredens in Nederland. We speelden als openingsact op Prognosis in 2019 in de Effenaar te Eindhoven. We waren een nieuwe band, hadden slechts een handvol shows gespeeld in dat jaar, waren voor het eerst bezig met een Europese tour en hadden nooit verwacht dat er al veel interesse zou zijn, maar we waren blij verrast met de opkomst en met het geluid. We zijn zeer dankbaar. In 2018 hadden we slechts vijftien shows gespeeld, maar in 2019 waren het er meer dan honderd. Die ervaring kwam goed van pas toen we begin vorig jaar tijdens onze eerste headlinetour in Metropool te Hengelo stonden.
Live komt de muziek nog beter tot zijn recht dan op Moving Backwards.
Dat klopt. Ik ben door de vele optredens gewend geraakt aan het live-geluid en dat is nogal een verschil met dat van het album. Ik kan me niet eens meer het geluid van de plaat herinneren. We hebben de nummers ook wel wat aangepast, dus dat is er deels debet aan. Ik ben nog altijd tevreden hoe het album klinkt, maar het is wel bijzonder hoe het perspectief kan veranderen als je er een tijdje afstand van het genomen.
Hoe is die benadering bij het bepalen van de sound van het nieuwe album geweest?
Op Moving Backwards streefden we naar een cleane sound. We wilden echt een in-your-face-beleving neerzetten, zoals blijkt uit de basisriff van Vultures en de zwaarste stukken in Wheel. Dit keer wilden we een wat humanere benadering, wat breekbaarder. We zijn dan ook zeer bewust daarmee omgegaan met het schrijven. Hyperion is daardoor nogal veranderd. Dat heeft me wat slapeloze nachten opgeleverd, maar ik ben zeer tevreden over hoe het nummer uiteindelijk klinkt. Het humanitaire aspect is nog belangrijker dan de compositie zelf.
Wat hebben de liveshows gebracht dat je voor het nieuwe album hebt gebruikt?
De liveshows hebben me tot inzicht gebracht van waar deze groep muzikanten toe in staat is. Bovendien kan ik me nu beter aanpassen aan het drumwerk van Santeri Saksala. Hij speelt niet zo strak als een metronoom, maar stopt veel gevoel in zijn spel. We hebben nu goed in de gaten wanneer we hem de leiding moeten laten nemen of ik zelf de leiding moet nemen. Neem het refrein van Hyperion. Dat is langzamer dan het stuk dat ertoe leidt, maar het voelt grootser aan. Ik heb er niet voor gestudeerd, maar door de opgebouwde ervaring zijn we er beter in geworden. Daardoor krijgt de muziek een grotere impact.
Het is dus door veel doen beter geworden. Afgezien van een paar jaar gitaar- en pianoles heb je geen educatie op muziekgebied gehad.
Inderdaad, het is al lang geleden dat ik die lessen heb gevolgd. Het scheelt me momenteel wel veel tijd en moeite, dus ik heb er zeker wat aan gehad. Verder is het vooral trial and error en mezelf wat basiszangtechnieken aanleren. Voordat ik in Wheel speelde, zong ik covers en speelde ik akoestisch gitaar. Ik speelde vijf sets van 45 minuten per dag op een boot tussen Zweden en Finland, zeven dagen per week. Dan is een show van anderhalf uur wat ik nu doe verhoudingsgewijs erg makkelijk. Ik ben wel dankbaar dat ik die ervaring heb op kunnen doen op die boot, want het dwong me beter te worden en te werken aan mijn uithoudingsvermogen.
De piano speelt in veel nummers geen grote rol, behalve in de afsluitende track Old Earth.
Dat klopt, ook al doe ik dat niet vaak. Ik vond het prettig om te experimenteren in de studio met betrekking tot de laatste track op het album en gelukkig stond de band ervoor open. Ik speel de leidende partij. De ambient partij die je op de achtergrond hoort, is door mijn broer Simon ingespeeld. Ik stuurde hem het nummer, want ik voelde dat er iets miste in de soundscape. Hij voegde daar als klassiek geschoolde pianist zijn bijdragen aan toe, waardoor de energie klopte. Lang geleden maakten we samen progressieve muziek. Op de tweede ep hoor je daar wat van terug. Veel riffs in Pyre komen namelijk van hem. Hij is als het ware een vijfde bandlid. Op dit album speelt hij slechts zijn pianopartijen, maar ik stuur hem altijd de nummers en ideen die we creren op naar hem. Hij is een soort consultant geworden.
Je bent je carrire begonnen als pianist, maar bent geswitcht naar gitaar.
Ja, toen ik negen jaar oud was, ben ik begonnen met lessen volgen. Ik was een luie student als het aankwam op techniek. Toch gaf mijn docent aan dat ik wel talent had, gevoel voor dynamiek. Toch begon het voor mij pas echt toen ik een gitaar met nylonsnaren kocht waarmee ik in een muziekgroepje op school speelde, in de kerk nog wel. Ik speelde altijd te hard, maar ik vond het dan ook geweldig om te horen dat je met een plectrum een bepaalde agressief geluid kon bewerkstelligen. Die manier van spelen vind ik nog steeds geweldig. Je hoort het bijvoorbeeld terug in Movement.
Je hebt overwogen om alle gitaarpartijen voor het album in te spelen, maar hebt je gerealiseerd dat het tijdens liveshows onmogelijk is om al die partijen tegelijkertijd te reproduceren en mede daardoor is Jussi Turunen nu de nieuwe gitarist van Wheel.
Onze vorige gitarist, Roni Seppnen, besloot de band na Moving Backwards te verlaten. Met name omdat hij niets met touren had. Hij is een geweldig muzikant en een vriend, maar heeft een jonge dochter thuis en wil zich concentreren op zijn carrire als docent. Daar hebben we alle begrip voor. Tijdens de headlinetour in februari hebben we gebruikgemaakt van de diensten van gitarist JC Halttunen, maar ondanks dat hij een geweldig muzikant en een prettig mens is, pasten we niet goed bij elkaar. Hij is meer een improviserende gitarist. Op het album heb ik bijna alle partijen ingespeeld, met als enige uitzondering de solo in Hyperion. Die is ingespeeld door Roni, als gastmuzikant. Daarna kwamen met terecht bij Jussi. We hebben intensief geoefend met hem als voorbereiding voor de zomershows. Hij past erg goed bij de band en ik heb hem dingen horen doen die ik nog van niemand anders heb gehoord, dus ik ben heel benieuwd wat dat voor de toekomst gaat brengen.
Je bent een perfectionist, maar hebt ook te maken met de ideen van anderen, bijvoorbeeld met die van Santeri. Is het op Resident Human makkelijker geweest om de wensen op elkaar af te stemmen, nu je langer met hem werkt?
Er is altijd wel discussie met Santeri geweest, maar dat is ook wat ik prettig vind aan het werken met hem. Ik schrijf de bas- en gitaarpartijen en dan programmeer ik er op een keyboard drumpartijen bij. Hij past de partijen aan of komt zelfs met iets heel anders. We komen allebei met andere ideen. Dat komt deels door onze verschillende achtergrond. Ik ben natuurlijk geen drummer. Ik respecteer wat dat betreft zijn professionele expertise. Het belangrijkste is dat het beste idee wordt uitgewerkt. Perfectie moet nooit een doel zijn, maar een richting. Je mag wel naar perfectie streven, maar er moet wel een punt zijn dat je tevreden bent en er een streep onder kunt trekken. Het is moeilijk als je heel perfectionistisch ergens mee bezig bent om er afstand van te nemen en ook nog objectief te zijn. Als je erin slaagt om die afstand te nemen, de puntjes op de i te zetten en er niets meer is wat je nog met veranderen, dan mag en moet je tevreden zijn. We hebben een hoge standaard en willen onszelf uit onze comfortzone bewegen door dingen te schrijven die we nooit eerder hebben laten horen. We proberen daardoor een stilistische identiteit te ontwikkelen.
Er komen veel verschillende stijlen, emoties en manieren van spelen samen op het album. Daardoor heb je wel wat meer luisterbeurten nodig dan het geval was bij Moving Backwards. Hoe was dat voor jullie?
Toen ik een tiener was, vond ik prog juist daarom zo interessant, dat je er vaker naar moest luisteren om een album echt te begrijpen. Ik heb er eerlijk gezegd niet veel over nagedacht tijdens het schrijven hoe de diverse nummers bij elkaar zouden passen. Wel heb ik gestreefd naar een sterke thematiek en stilistische identiteit. Er zijn dus regels in de zin van nooit complex willen zijn om de complexiteit zelf. Verder draait het vooral om stemming en grooves bij ons en veel minder om de techniek. De relatie tussen de verschillende delen is belangrijk en meer dan ooit de ruimte tussen de noten om de stemming te bevorderen. Simpel is altijd beter, vind ik, dan technisch complexiteit.
Wat is de bindende factor in het geheel?
Het is geen concept-album en de nummers belichten verschillende onderwerpen, maar wat ze bindt, is de afbraak van de mensheid. Het gaat over gemeenschappelijkheid, sociologie, hoe de interactie tussen mensen is. Ik probeer oplossingen te vinden voor mijn eigen existentile crisis. Lees de teksten van Dissipating, Resident Human en Hyperion maar eens, die over het accepteren van de grenzen van ons bestaan gaan. Voor mij werkte het therapeutisch om me vorig jaar in die dingen te verdiepen. Veel muziek van ons in het verleden gaat over het klagen over de staat van deze wereld. Dit keer wilden we wat positiever te werk gaan en antwoorden bieden op de vragen.
Is je muziek een boodschap voor de luisteraar of wil je met de teksten vooral bepaalde gevoelens en frustraties uit je systeem krijgen en een goede plek geven?
Beide. Bewustzijn is de basis voor verandering. Ik wil echter niet de leiding nemen over hoe we de samenleving kunnen redden. Ik denk niet dat een individu dat kan bereiken en ik denk ook niet dat regeringen dat kunnen. Wat we het beste kunnen doen, is ons ontwikkelen, naar elkaar luisteren en wat rustiger worden. Dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, maar er zit zeker een boodschap voor de luisteraar in. Zeker in de andere drie nummers. Realiseer je dat je dankbaar mag zijn.
Dat laatste heb je vorig jaar ongetwijfeld geleerd toen je halverwege het jaar een burn-out had.
Vorig jaar heb ik inderdaad noodgedwongen een stap terug moeten doen. Dat heeft me aan het denken gezet over wat ik aan het doen ben. Of het nu gaat over verschillend zijn binnen het universum in Dissipating, de consequentie van de schaal ervan in relatie tot nihilistisch voelen (er zullen altijd dingen zijn die je nooit te weten zult komen), uiteindelijk is de cirkel rond door de significantie van onze eigen ervaringen. Alles wat we doen en de keuzes die we maken, leiden tot hoe we de wereld zien en wie we zijn. De kunst is om te realiseren wat je op het moment allemaal wl hebt in plaats van je te focussen op wat je niet hebt en wat nog gaat komen of wat je nog moet doen. Ik heb me daar jaren veel te druk mee bezig gehouden, zoals met artistieke ambities. Door te veel in de toekomst te kijken, mis je echter het hier en nu. Het is een bekend probleem in de samenleving.
Waar gaan de andere tracks over?
Hyperion gaat over sterfelijkheid en de relatie die we met de dood hebben, met name het accepteren dat we er op een gegeven moment niet meer zijn en realiseren dat verder in de toekomst niemand onze namen nog zal herinneren. Dat is best angstaanjagend, maar tegen de tijd dat er een probleem is, zijn we dood, dus wie maakt dat wat uit? Er is momenteel veel onduidelijkheid. Niemand heeft een idee wat voor ons aan kwam, wat ons overkomt en wat ons nog te wachten staat. Laten dus dingen doen die ertoe doen en ons gelukkig maken. Resident Human gaat over hoe we om moeten gaan met het bombardement aan informatie. De laatste twee en een half jaar ga ik naar een therapeut. We hadden het over een berg. Alles erop of eromheen kan veranderen, maar de berg blijft de berg en die berg ben jij. Ik werd me er beter door bewust dat er dingen zijn die ik niet kan veranderen. Je kan emotioneel worden van dingen die je ziet via (social) media, maar ik ben nu steeds beter in staat om een lijn te trekken tussen mezelf en de dingen die ik niet kan veranderen. Als er duizenden kilometers een militair ingrijpen is bijvoorbeeld. Het probleem kan ik niet oplossen. Het beste wat ik ermee kan doen, is er eventueel over schrijven. Ik heb me een overlevingstechniek aangeleerd ten aanzien van perceptie van dingen die in de wereld gebeuren. Een weg naar buiten vinden, is een groot deel van dit album.
Tot slot: Hoe zie jij de relatie tussen social media en het gedrag van mensen?
Technologie loopt voor op cultuur en cultuur loopt voor op regelgeving. Velen vinden het moeilijk om de regels te begrijpen of om te gaan met de overvloed van informatie in de zin dat ze proberen hun plek te vinden. Op het gebied van ethiek valt er wel wat te winnen, maar ik merk toch wel dat er de laatste vijf jaren een langzame ontwikkeling in gang is gezet richting volwassenheid van gedrag. Je ziet echter nog steeds problematisch of negatief gedrag dat op geen enkele wijze bijdraagt aan een betere wereld, maar dat is schijnbaar onderdeel van het proces en zelfs al zou dat niet zo zijn, dan kies ik er nog voor om de berg te zijn.
