Zeven jaar hebben de fans moeten wachten op nieuw materiaal van Shape Of Despair. Bij doom gaat het een stuk trager laten we maar zeggen. Helemaal bij de funeral doom van de Finse groep die al sinds 1998 actief is (1995 als je de periode als Raven ook meetelt). Met Return To The Void zijn de Noord-Europeanen aanbeland bij de vijfde full-length.
In vergelijking met voorganger Monotony Fields (2015) valt een aantal dingen op. Drummer Samu Ruotsalainen (Coldbound, Cumbucket, Mistralth, Survivors Zero, ex-Fintroll) is na zijn vertrek in 2015 sinds vorig jaar weer onderdeel van de line-up. Hij zet in drie van de zes songs een 3/4- of 6/8-maat in, wat voor een heel andere cadans dan een 4/4-maat zorgt. Een ander opmerkelijk feit is dat Return To The Void meer dan een kwartier korter duurt dan zijn voorganger. Rest nog altijd bijna een uur aan tragiek, die introverter en minder gloomy is dan op Monotony Fields. Woorden als void, solitary, downfall en desolation verraden de diepe, droefgeestige leegte die overheerst.
De opzet van de muziek is primitief en minimalistisch, passend bij de titel van het album en de tracks. Shape Of Despair bouwt zijn tracks anno 2022 op uit slechts een handvol ideen, daarbij enkele malen terugkerend naar de begindagen van Raven. De repetitieve drumpatronen, dronende bas- en ritmepartijen plus het ambient keyboardspel hypnotiseren. De zang- en leadgitaarpartijen zorgen voor melodie en afwisseling.
Het valt op dat er vaker dan voorheen clean gezongen wordt. Van Natalie Koskinen zijn we dat wel gewend, maar Henri Koivula doet dat nu ook steeds meer. Luister eens naar het statische Solitary Downfall, dat door zijn harmonische bijdragen plechtig overkomt. Al in de titeltrack, waarmee de langspeler opent, horen we trouwens de zang van de frontvrouw en -man prima samengaan. Daarin laat Koivula tevens horen dat hij het grunten nog niet is verleerd. Hij en Koskinen vullen elkaar bovendien prima aan en zorgen voor een mooi evenwicht. Koivula brengt de pijnlijke kant naar voren en Koskinen brengt de troostende, berustende kant aan het licht.
Toch overheerst de cleane zang. Dat levert heel mooie momenten op, zoals het einde van Reflection In Slow Time, dat iets wegheeft van Anathemas Untouchable Part II, en het einde van The Inner Desolation, dat je leeg en stil achterlaat. Het lijkt er evenwel op dat de zang van Koskinen in Forfeit als laatste op het geheel geplakt is, een zeldzame misser.
Gebleven is het prachtige leadwerk van Jarno Salomaa. Met zijn gitaarspel brengt hij uitschieter Dissolution, het plechtige Solitary Downfall en het zeer trage The Inner Desolation naar een nog hoger niveau. Het ritmegitaarwerk van Tomi Ullgrn is atmosferisch met distortion op het getokkel, waardoor het bijna als ambient black overkomt.
Return To The Void is een prima toevoeging aan de Shape Of Despair-discografie. Wellicht niet het magnum opus waar sommige fans op hopen, maar een indrukwekkende en verrassende plaat. Behalve die vernieuwende aanpak zijn er nog ruim voldoende momenten waarop de herkenbare traditionele funeral doom terugkomt. Het is beslist zware kost die een nadrukkelijke inspanning van de luisteraar vereist. Het is een atmosferische, reflectieve en neerslachtige collectie songs die het beste aandachtig beluisterd kan worden met een koptelefoon op in een donkere kamer met op de achtergrond de regen en storm.
Tracklist:
1. Return To The Void
2. Dissolution
3. Solitary Downfall
4. Reflection In Slow Time
5. Forfeit
6. The Inner Desolation
