Het album is al in januari vorig jaar opgenomen. Waarom heeft het zo lang geduurd voordat het is uitgebracht?
We hebben inmiddels allemaal een baan en een gezinsleven. In vergelijking met toen we jong waren, zijn de prioriteiten verschoven. Het is dit keer een lang proces geweest om het album te maken. We hebben het in verschillende delen en op verschillende locaties opgenomen. We zijn eerst begonnen met de synthesizerpartijen en arrangementen. Daarna heeft Jarno Salomaa zijn gitaarpartijen opgenomen en vervolgens zijn de bas en de drums vastgelegd. Natalie Koskinen en ik hebben de cleane zang in de studio opgenomen. Hoewel het in eerste instantie de bedoeling was dat ik ook daar mijn extreme zang opnam, hadden we geen tijd meer in de studio. Daardoor heb ik die in mijn eigen studio opgenomen. Een geluk bij een ongeluk was dat ik meer de tijd kon nemen voor de opnamen. De mastering is al in mei vorig jaar gedaan. We hoorden daarna van ons label dat het album pas in 2022 uitgebracht zou worden. Er is vervolgens af en toe een nummer online gekomen, maar daardoor voelde het alleen nog maar langer voordat het album uitkwam, haha.
Het lijkt me best bijzonder om af en toe een track online te zetten, zeker omdat Shape Of Despair geen band is die typische singles maakt.
Dat klopt. Het was moeilijk om nummers te selecteren, want het is een album dat je in zijn geheel moet beluisteren. Eigenlijk werken die losse tracks dus niet echt, want je krijgt geen goed beeld van het geheel, maar we wilden toch wat laten horen.
Return To The Void is een heel ander album dan Monotony Fields (2015). Waar de voorganger groots klinkt, is de nieuwe plaat introvert en ontdaan van bombast.
Het is wellicht ons meest recht-door-zee-album. Het is wat killer en donkerder, zowel qua karakter als geluid. Het begon al met de eerste nummers die we schreven. Die waren iets anders dan we gewend waren, maar nog steeds Shape Of Despair. Dit keer hebben we geen lange intros en de keyboardpartijen staan meer op de achtergrond. De gitaren hebben dit keer een prominente rol. Het is dus wat meer een klassieke benadering.
Aan de gitaarpartijen valt me op dat ze wat dissonanter en rauwer zijn en blackmetalkarakteristieken vertonen.
De eerste demos die Jarno maakte, klonken heel erg als iets dat van Raven zou kunnen zijn, de voorloper van Shape Of Despair. Die versies waren nog rauwer en meer lo-fi dan de uiteindelijke versie, maar het idee van hoe het album zou gaan klinken begon wel met die klassieke benadering.
Dat is waarschijnlijk ook een van de redenen waarom het album Return To The Void heet.
Dat klopt. Toen we over de titel nadachten, kwamen we al snel bij het woord return terecht, want behalve dat de sound teruggrijpt op het verleden is ook onze drummer Samu Ruotsalainen weer terug, waar we erg blij mee zijn.
Samu vertrok vlak na het uitbrengen van Monotony Fields, maar kwam voor de opnamen van het nieuwe album terug. Heeft dat te maken met het feit dat hij op technisch vlak veel voor jullie kan betekenen?
Hij is een professioneel drummer en handig met technische zaken, maar hij vertrok omdat hij het heel erg druk had. We vonden het heel erg jammer, want hij heeft een karakteristieke en harde manier van spelen. Hij had echter spijt van zijn vertrek. We raakten weer in gesprek, nodigden hem uit om terug te keren en ontmoetten hem in de oefenruimte. Na een paar gesprekken was hij terug bij Shape Of Despair.
Een bijkomend voordeel is dat hij dichter bij jullie woont. Daniel Neagoe, die in de tussenliggende periode jullie drummer is geweest, komt helemaal uit Roemeni.
Dat maakte het wel moeilijker om dingen te regelen. Het is nu makkelijker.
De drumsound op het nieuwe album is een flinke verbetering ten opzichte van Monotony Fields.
We hebben er dit keer voor gekozen om in een grotere ruimte op te nemen, waardoor je de echo van een slag op de snaredrum goed kunt opnemen. Tegenwoordig kun je met allerlei programmas die echo wel reproduceren, maar voor ons was het belangrijk om dat op een natuurlijke manier te doen.
Wat opvalt is dat de helft van de nummers in driekwarts- of 6/8-maat zijn. Is daar een specifieke reden voor?
Nee. Het zou kunnen dat Jarno die nummers in dezelfde periode heeft geschreven. We hebben nog twee andere, lange nummers geschreven die niet op het album terecht zijn gekomen, maar die we later nog wel gaan afronden. Grappig genoeg is de volgorde van de tracklist gelijk aan wanneer de nummers zijn geschreven.
Wat daarnaast opvalt, is dat het album steeds trager wordt.
Dat klopt, haha. De eerste twee tracks zijn gecomprimeerd, claustrofobisch en bieden nog weinig ruimte om te ademen. Daarna is er meer ruimte en dynamiek.
Het album vergt meerdere luisterbeurten. Ondanks de minimalistische benadering is er een bepaalde emotionele gelaagdheid. De luisteraar hoort het eindproduct, maar hoe hebben de nummers zich in al die jaren voor jullie als muzikanten ontwikkeld?
We hebben de nummers uiteraard al jarenlang gehoord. Normaal ben je dan verzadigd op het moment dat je het mix- en masteringproces ingaat. Dit keer niet. Ik wilde ze nog steeds op hoog volume beluisteren, want juist dan komen ze tot hun recht. Dat ik er vier maanden afstand van had genomen, hielp daarbij. Het is goed om met frisse oren naar de muziek te luisteren, zodat je alle kleine oneffenheden er nog op tijd uit kunt halen.
Waarom hebben jullie ervoor gekozen om de productie in eigen hand te nemen?
We wisten dat nog niet toen we aan de opnamen begonnen. We hebben een vriend van ons, Miika Niemel, die nog zanger is geweest van Shape Of Despair, gevraagd om de opnamen te doen. Hij zette dan alles voor ons klaar in de studio en ging vervolgens weg. Als wij daar kwamen, was alles al geregeld en konden we direct opnemen. We hadden een heel duidelijke visie over hoe we dit keer wilden klinken. We hebben wel nagedacht over samenwerking met producers, maar er was niemand van wie wij verwachtten dat diegene het geluid kon produceren dat wij voor ogen hadden. We hebben het vervolgens zelf geprobeerd en ik was onder de indruk van wat Samu daar thuis van gemaakt heeft. Het was erg prettig, want we hadden dit keer de touwtjes in eigen handen. Elke technicus of producer heeft een bepaalde manier van werken. Je kunt dat proces deels sturen, maar je weet dat hij vroeg of laat terugvalt op eigen gewoonten en dat zorgt voor een bepaald geluid. Wij wilden dit keer iets anders. Het was riskant, maar het heeft goed uitgepakt.
De mastering hebben jullie wel uit handen gegeven. Daar is Svante Forsbck voor verantwoordelijk.
Ja, hij heeft indrukwekkend werk geleverd. We zijn al eerder in zijn studio geweest. Hij heeft met grote namen als Rammstein gewerkt en vertrouwde erop dat hij met Shape Of Despair wel iets aankon. Hij is zeer professioneel en werkt steeds kort aan een project, een kwartier ongeveer, om zijn oren niet te veel te belasten.
Dit keer zet je je cleane zang veel meer in dan op Monotony Fields. Wat zijn de belangrijkste redenen daarvoor. Wilde je meer experimenteren? Vroegen de nummers om een andere benadering?
Beide. Normaal gesproken krijg ik de demos van Jarno en bepaal ik waar de extreme en de cleane vocalen moeten komen. Ik bespreek dat vervolgens met Natalie. Het is heel prettig om met haar te werken. Over vocale harmonien hoeft ze niet eens na te denken. Ze weet direct hoe een tweede lijn moet klinken. Als ik harmonien zou moeten verzinnen, zou ik eerst heel hard na moeten denken over welke noten ik zou moeten zingen en zou ik verschillende dingen moeten proberen. Zij is daar veel sneller en professioneler in en dat is een van de redenen dat ik haar manier van werken bewonder. We hebben verschillende dingen geprobeerd in de oefenruimte en met demos. Met de rauwe gitaarsound erbij was het best lastig, maar uiteindelijk hebben we onze partijen goed tot hun recht laten komen. Neem het einde van The Inner Desolation. Ik kwam met de suggestie om daar de zang van Natalie nog een keer terug te laten komen. Een ander voorbeeld is het begin van Reflection In Slow Time. Ik moedigde Natalie aan om iets nieuws te proberen.
Maar ook jouw vocalen mogen er zijn. Er zit veel karakter in, specifiek in Solitary Downfall.
Dank je. We hadden van tevoren nog niet besloten hoe we het nummer vocaal zouden aankleden. Ik wist hoe het eerste deel zou moeten klinken en heb de harmonien geschreven. Daarna hebben Natalie en ik eraan gewerkt. In het middendeel zongen we allebei hetzelfde. Voor het laatste deel hebben we verschillende dingen geprobeerd: grunts, alleen de zang van Natalie of van mij. Uiteindelijk hebben we besloten om onze cleane zang samen te voegen.
Je cleane zang is de laatste jaren flink verbeterd. Heb je veel geoefend?
Ik heb geen lessen gevolgd, maar ik heb de laatste jaren meer clean gezongen. Op Monotony Fields was ik vooral dingen aan het proberen. Destijds zat ik nog niet zo lang bij de band en had ik wat minder zelfvertrouwen.
In Forfeit zet je juist sporadisch je hoge screams in.
We wilden verschillende dingen proberen. De hoge screams zijn ook een referentie aan het verleden.
De teksten kunnen als een verhaal gelezen worden.
Het is wat dat betreft een groot geheel dat je voor je kiezen krijgt. De teksten vormen een belangrijk onderdeel van het geheel. Ik wil er iets mee uitbeelden, maar schrijf ze zo dat er altijd ruimte is om ze op een andere manier te interpreteren. Normaal gesproken schrijf ik teksten, kijk er na een tijdje weer naar en verander ze dan. Dit keer hoefde ik echter niets te veranderen.
Voor het artwork hebben jullie wederom een beroep gedaan op Mariusz Krystew.
We wilden iets met zwart en wit en een schilderij. De cover van Monotony Fields is een olieschildering. Dit keer heb ik Mariusz wat fotos laten zien die hem richting gaven, maar verder heb ik hem vrijgelaten in zijn creatie. Toen hij zijn idee van het artwork liet zien, was ik direct onder de indruk. Hoe ouder je wordt, hoe belangrijker het artwork lijkt te worden.
Jullie hebben al een hele tijd niet live gespeeld. Staan er dit jaar weer wat optredens op het programma?
Ik denk dat ons laatste optreden op Brutal Assault in 2019 was. Dit jaar staan we op Tuska en Party.San. Daarnaast zijn er shows in de herfst die nog niet officieel zijn bevestigd. Ik kijk er enorm naar uit. Het is veel te lang geleden dat we op het podium stonden.
Oefenen jullie regelmatig of alleen als er optredens aankomen?
Omdat er momenteel geen shows zijn, hebben we een pauze. We hebben vorige maand nog wel een keer geoefend en dat was heel prettig, zeker na zon lange tijd. We worden wel weer actiever als de shows dichterbij komen. We willen wat zaken met betrekking tot de monitors testen, dus daarom is het nodig dat we bij elkaar komen. We hebben momenteel vooral veel contact via WhatsApp, haha. Ik kijk ernaar uit om weer met de anderen te oefenen. Het is heel bevrijdend om niets anders aan het hoofd te hebben dan muziek maken tussen al het reguliere werk en het familieleven.
Vroeger hadden we wat dat betreft minder zorgen en meer tijd.
Ik kan me nog herinneren dat ik op mijn vijftiende, zestiende begon en dat ik elke dag na school naar de oefenruimte fietste om met Throes Of Dawn, mijn andere band, te gaan oefenen.
Over Throes Of Dawn gesproken, er zijn concrete plannen voor dit jaar.
Ja, we komen met een album en hebben net een opnamestudio geboekt. De drumpartijen en een gedeelte van de synth- en baspartijen zijn al opgenomen. Binnenkort volgen de gitaren en tot slot de zang. Het is een project dat veel tijd in beslag neemt. De muziek zal afwijken van wat je gewend bent van Throes Of Dawn.
Er zijn dan ook, net als bij Shape Of Despair, al veel jaren voorbijgegaan sinds het laatste album.
We willen graag goede kwaliteit leveren en dat kost veel tijd. Als je wat aan het toeval overlaat en het slecht uitpakt, zal het je altijd blijven achtervolgen, haha. Het maken van een album is soms een pijnlijk proces. Soms denk je weleens: dit ga ik nooit meer doen, maar uiteindelijk is het het toch wel waard, zowel voor Throes Of Dawn als Shape Of Despair.
