Dat het zo lang heeft geduurd voordat er een bespreking online komt, heeft te maken met het feit dat het behalve een dubbel-cd betreft, de symfonische en progressieve metal zo gelaagd en veelzijdig is dat je er niet makkelijk een oordeel over kunt vormen. Er gebeurt zoveel dat je vele luisterbeurten verder bent voordat alles op zijn plaats valt. Het is aanvankelijk overweldigend en verzadigend. Dat is ook direct n van de kritiekpunten. Er zijn zoveel ideen in de tracks verwerkt dat je hoofd snel vol zit en je niet alles meer meekrijgt. Dat is onder andere het geval in de twee kolossen van meer dan twintig minuten (The More We Remember en Lest We Forget).
Dat wil niet zeggen dat er zomaar wat gebeurt. Integendeel. Zo vallen de puzzelstukjes na meerdere luisterbeurten op zijn plaats en bovendien ligt er een interessant concept ten grondslag aan het geheel. Zo is er een dualiteit tussen beide discs. The Idealist toont de lichtere, melodieuze kant en The Cynic is de donkere, meer metalgerichte. De twee kunnen niet zonder elkaar. Het artwork met het symbool van oneindigheid toont deze cyclus van positieve en negatieve ervaringen. De teksten versterken het thema en zijn verbonden. Die van Monolith The Descent (met een passage die wat wegheeft van Ziltoid) zijn gelijk aan die van tegenhanger Monolith The Ascent, maar dan achterstevoren. Zo heeft elke track op de andere disc een tegenhanger. Inventief gedaan, spontaan ontstaan.
Er zit enorm veel werk in de teksten en de composities. Niet alleen in de twee epics, maar ook in de compactere tracks. Multi-instrumentalist Tom (zang, gitaar, synths) krijgt daarbij hulp van Dreamwalkers Inc, de band die hem ook live bijstaat. Deze bestaat uit gitarist Lennert Kemper, toetsenist Vincent Reuling, vedeliste/violiste/zangeres Hanna van Gorcum, gitarist Norbert Veenbrink, gitarist Joey Klerkx, bassist Peter den Bakker en drummer Kenneth Martens. Daarnaast is er een twaalftal gastartiesten te horen.
Alle bandleden maken een vaardige en gedreven indruk. Nergens is er sprake van technische patserij. Alles staat in dienst van de songs. Soms komen er echter te veel partijen bij elkaar. Jammer, want de ideen zelf zijn vaak erg goed. De symfonien en meervoudige vocalen vormen de hoofdmoot. Het gitaarwerk is met uitzondering van het soleerwerk wat minder opvallend en vooral functioneel.
Er zijn veel memorabele ideen. Zo is het reflectieve Part 4 An Educational Moment van The More We Remember met zijn samenkomst van percussie, piano- en cellopartijen en Riverside-achtige zang zeer mooi ingericht en ook de reggae-passage is een aangename verrassing. Part 5 Embrace bevat fraaie symfonien en melancholisch gitaarwerk. Het stevige Anthem bevat een refrein dat goed blijft hangen en een Anathema-achtige brug met meerdere lagen vocalen die elkaar versterken.
Juist de rustige stukken op beide discs hebben emotioneel gezien de meeste impact. Zo komt zowel het viool- als pianospel in Lovesong uitstekend tot zijn recht. Elders drukken sommige partijen elkaar wat te veel weg, maar hier vullen ze elkaar aan. Het eerste deel (van in totaal drie) van Aphrodisia is prachtig. Ook hier versterken de zanglijnen elkaar. In dit geval zijn ze van Tom en Radina Dimcheva (ex-ReSolve). Tom heeft geen groot bereik, maar maakt dit goed door ziel en zaligheid in zijn performance te stoppen. Hij vertaalt de verschillende emoties goed middels ingetogen, melodieuze of extreme zang. Mede daardoor zit er een enorme variatie in de muziek, van rustige passages (Part 3 - But Not Really van Aphrodisia en het fantastische Dirge tot hectische stukken met veel frustratie en woede, die minder beklijven.
De kritiek op de compositorische kant is reeds benoemd. Een tweede kritiekpunt is de productie. Deze zorgt er op de stevige momenten voor dat als er veel partijen bij elkaar komen, dat deze als het ware vechten voor ruimte. Die momenten vertalen binnen het concept dan ook de woede van de hoofdpersoon. Passend dus, maar voor de luisteraar niet altijd een prettige luisterervaring. Het ritmegitaargeluid is wat aan de dunne en doffe kant en zorgt vooral voor een functionele metal-laag. De zang en symfonien staan daarentegen mooi in de mix en datzelfde geldt voor de viool- en gitaarleads.
The Antithetic Affiliation is vooral een erg knap werkstuk met meerdere memorabele momenten en een concept dat goed uitgewerkt is in verschillende emoties. Er is echter nog wel wat ruimte voor verbetering op het gebied van compositie en productie. Less is more is dus het advies qua songwriting, hoewel je tegelijkertijd beseft dat Tom de songs zo bedoeld heeft zoals ze op de cds staan. Het vergt een flinke investering in tijd en energie om de songs te doorgronden. The Antithetic Affiliation is dan ook een release die je de tijd moet geven om te rijpen. Gun je jezelf die tijd, dan ontwikkelt zich een conceptrelease die in toenemende mate zijn geheimen prijsgeeft.
Tracklist:
Cd 1: The Idealist
1. The More We Remember
Part 1 Surprise
Part 2 Gratefulness
Part 3 Overconfidence
Part 4 An Educational Moment
Part 5 Embrace
2. Anthem
3. Lovesong
4. Monolith The Ascent
Cd 2: The Cynic
1. Monolith The Descent
2. Aphrodisia
3. Dirge
4. Lest We Forget
Part 1 Shock
Part 2 Gasping For Air
Part 3 Anger
Part 4 Sadness
Part 5 - Acceptance
