Het gaat goed. Het is fijn om een Nederlander te spreken. Anneke en mijn manager komen ook uit Nederland dus ik ben gewend aan jullie accent (lacht).
Jouw nieuwe album Z komt eind oktober uit. Welk gevoel heb je erover?
Ik ben verrassend genoeg tevreden met het resultaat. Verrassend omdat gedurende het proces er vaak momenten waren waarop ik dacht: "Dit gaat niet werken." Maar het feit dat het uiteindelijk wel werkte, maakt me erg blij.
Heb je hierdoor meer energie gestopt in deze plaat dan de voorgangers?
Ja, inderdaad. Het was veel werk om twee verschillende platen op te nemen. Ik had kort ervoor veel verschillende dingen gedaan dus het was zwaar. De combinatie van het juiste moment in mijn carrire om Z te maken en het absoluut slechtst mogelijke moment om zon enorm project te doen, was frustrerend op een bepaald moment. Maar ondanks dat het frustrerend was, is het geheel nauwkeurig voltooid en dat is waarschijnlijk de reden waarom ik er zo tevreden over ben. In de laatste zeven jaren heb ik zoveel muziek gemaakt. Ik was halverwege de nieuwe plaat en mensen vroegen zich af waar ik me nu weer in had gestort, wat er mis was met me. Het is uiteindelijk een goede plaat geworden en het feit dat veel mensen waarderen wat ik doe, werkt als een opluchting (lacht).
Je hebt zoveel platen gemaakt de laatste jaren. Is er geen moment dat je aan je lichaam voelt dat je even pauze moet nemen?
Die gedachten beslaan het grootste deel van elke dag (lacht). Mijn motivatie als een artiest is niet om geld te verdienen of om platen te maken, maar om proberen als mens gelukkig en functioneel te zijn. Ik ben blijkbaar iemand die langzaam leert en daardoor heb ik perioden nodig in mijn leven waarin ik het te druk heb of die eigenlijk te ingewikkeld zijn. Die stellen mij in staat om te reflecteren. Ik denk dat zonder die frustratie, zonder dat duidelijke gebrek aan gezond verstand/vooruitziendheid, het voor mij niet duidelijk zou zijn dat ik moest veranderen en daar ben ik erg dankbaar voor.
Jullie hebben gexperimenteerd met opnamen in verschillende studios. Elk instrument werd in een andere studio opgenomen. Waarom hebben jullie daarvoor gekozen?
Meer dan de noodzakelijkheid is de reden dat ik de muziek in verschillende studios heb opgenomen, dat ik in het verleden zoveel heb gedaan, dat ik er deze keer enthousiast over moest zijn. Als ik het op precies dezelfde manier had gedaan als andere platen, zou ik niet de energie hebben gehad om het geheel aan te slingeren. Dus deze nieuwe aanpak gaf me veel voldoening.
Je hebt ook gebruik gemaakt van een koor van fans die zich via Facebook aan konden melden. Een enorm project. Hoe was het om daarmee te werken?
Er waren een paar duizend mensen bij betrokken. Het hele project was uitdagend. Maar elk element van het project was uitdagend. Kijk maar eens naar de video die ik heb uitgebracht, de episode van Ziltoid, de Ziltoid-website of elke speelpop die gemaakt moest worden. Het bouwen van de set (en de achtergrond ervan) duurde een week. Elk detail was een voltijdbaan op zich. Het is niet mijn intentie om sympathie te winnen voor de hoeveelheid werk, maar om aan te geven hoeveel werk er in zon project zit. De muziek is slechts een klein deel van het geheel. Terwijl ik de muziek maakte, dacht ik aan de achtergrond van het decor, de speelpoppen enzovoort. Er is zoveel meer dan de muziek. Ik heb het geluk dat ik in mijn omgeving veel mensen heb die me bij het hele proces helpen.
Ook het maken van de nieuwe Ziltoid-pop was veel werk. Eigenlijk wou je vroeger een poppenspeler worden, toch?
Inderdaad. Toen ik jonger was, wilde ik een poppenspeler zijn. Maar sinds mijn twaalfde heb ik geen pop in mijn handen gehad. We waren dit jaar aan het touren (Sonisphere) en ondertussen waren er andere mensen de set voor de episodes aan het maken en werd de Ziltoid-pop in Edmonton gemaakt. Tijdens het touren had ik me een duidelijk beeld gevormd van hoe Ziltoid eruit zou zien, met alles erop en eraan. Het was ironisch om aan de ene kant het perfecte scenario te hebben dat we aan het touren waren en er ondertussen aan Ziltoid werd gewerkt en aan de andere kant de teleurstelling. Toen ik terugkwam in Edmonton, was het resultaat van de poppenspeler namelijk erg slecht. Het leek alsof hij een beroerte had gehad (lacht). De nieuwe Ziltoid is door iemand in Vancouver gemaakt.
De eerste disc bevat buiten een paar vrolijke nummers (zoals het openingsnummer Rejoice) om, veel melancholie. Is dat een reflectie van je persoonlijke leven van de laatste jaren?
Ja. Dat is erg interessant. Toen ik ooit begon, wilde ik me goed voelen. Epicloud viel heel goed bij de mensen maar Ziltoid vonden ze maar niets. Label, management en band gingen me vragen of ik andere muziek had. Temeer omdat ze niet al het geld in een schetenlatend buitenaards wezen wilden steken (lacht). "Als je ooit een tweede deel van Ziltoid maakt, wil je ons dan een plezier doen en iets anders opnemen op het zelfde moment? Het laatste wat je deed was erg vrolijk en positief dus waarom probeer je dat niet nog een keer te doen?" Dat wilde ik wel. Dus ik ging ervoor zitten met de intentie om dat te proberen maar ik schreef wat mislukte versies van Epicloud. Ik heb het weggegooid en opeens gebeurden er vele vervelende dingen: moeders van bekenden van mij overleden en mijn kat werd opgegeten (lacht). Daardoor werd mijn muziek donker, regenachtig. Ik wilde geen happy songs maken terwijl ik me niet zo happy voelde. Daar stond ik op dat moment. Ik bied mijn verontschuldigingen aan de mensen die iets vrolijks met pluizige dieren hadden verwacht.
Het tweede deel van Ziltoid verschilt ook met de eerste Ziltoid-plaat.
Tijdens het eerste was ik net gestopt met drinken en marihuana roken. Ik kreeg kinderen en stopte met Strapping Young Lad. Het was een metafoor voor veel verschillende dingen, maar nu heb ik niet de behoefte of het verlangen om een metafoor op te leggen. Mijn kinderen zijn nu ouder. Kinderen vinden Ziltoid leuk en denken dat hij grappig is. Ik maakte gebruik van een crowdfunding-campagne en wilde Ziltoid plezierig en vermakelijk maken en minder associren met mijn persoonlijke dwanggedachten.
Als je naar de tweede disc luistert, is het net alsof je in een bioscoop zit: een gezellig uitje voor zowel kinderen als voor ouders.
Ik wilde er gewoon een plezierig evenement van maken. Jaren geleden wilde ik altijd soundtracks voor films maken maar ik kreeg nooit een aanbod. Dus begon ik mijn eigen soundtrack te maken. Het is duidelijk dat mijn sterkte niet ligt in een verhaal vertellen, maar ik geniet ervan. Het eerste album dat ik ooit uitbracht met het project Punky Brster, bevatte ook een dwaas verhaal, gelijk aan dat van Dark Matters (disc 2 van de nieuwe plaat). Het is zorgeloos en het is gecompliceerde muziek. Mijn verstand functioneert goed als ik zulke muziek schrijf, maar ik kan begrijpen dat het vanuit het perspectief van de luisteraar aanvoelt als masturbatiemuziek (lacht). Het is leuk, het is vrij, zonder begrenzingen. Ik heb er een dialoog aan toegevoegd omdat in mijn beleving het een excuus biedt (lacht) voor het type muziek. Zonder het verhaal zou het alleen maar jerk off progressieve heavy metal zijn.
Dark Matters heeft wat dat betreft in vergelijking met de eerste Ziltoid, een heldere visie.
Inderdaad. Dat was eigenlijk waar het meeste werk in zat, want ik ben eigenlijk heel onduidelijk als het aankomt op verhalen of het uitleggen ervan. Ik heb veel tijd aan het concept besteed. Ik moest een begin, een midden en een einde hebben. Dat was erg moeilijk. Ik had in eerste instantie een hele andere versie van het verhaal maar het kwam steeds neer op de metafoor die ik niet wilde. Een Ziltoid die begint te mediteren en dan een wordt met de wereld en al dat soort onzin. Ik was ten einde raad. Ik moest zelfs aan kinderen vragen wat er zou moeten gebeuren (lacht).
Gaven ze goed advies?
Ja, ze hadden goede ideen en gaven namen aan de wezens, zoals poozers. Het is eigenlijk zo simpel, achteraf. Zolang ik maar een verhaal had dat niet iedereen in verwarring zou brengen, dan kon ik het illustreren met verschillende muziek en een leuke tijd beleven. Kijk naar de sci-fi-films. Ze vertellen allemaal hetzelfde verhaal. Hij start als een held, er is een ontvoering, er is een antagonist. De hoofdrolspeler gaat dood en misschien komt hij toch weer tot leven de volgende morgen. Dat soort onzin. En toch werkt het als je het op die manier in elkaar zet (lacht). En zo maak ik dus muziek met overweldigende arpeggios met schetenlatende buitenaardse wezens eroverheen, perfect! (lacht).
Heb je plannen om een film of game over Ziltoid uit te brengen?
Al mn geld zit in de puppets dus ik moet wachten tot er meer geld beschikbaar is (lacht). Ik zou graag soundtracks willen schrijven voor films maar als mensen mij creatieve beperkingen opleggen, dan reageer ik afwijzend. Als iemand naar me toekomt die zegt: Ik wil graag dat je een soundtrack voor mijn film schrijft maar je mag zelf bepalen hoe het klinkt. Wij financieren het allemaal voor je en je hebt een jaar de tijd, dan zou ik het wel willen doen. Ik haat Los Angeles en vooraf gearrangeerde artistieke missies. Het is zo tegengesteld aan hoe ik functioneer.
Jouw muziek is gelaagd, episch, zelfs orkestraal. Heb je de ambitie om orkestrale muziek uit te brengen?
Dat is iets wat ik meer dan al het andere zou willen doen. Maar ik kan het niet betalen, dus ik moet het met instrumenten doen (lacht). Mensen denken dat ik mijn muziek van veel lagen voorzie, maar het zijn er niet meer dan een orkestraal arrangement. Om het op de juiste manier met een orkest te doen, gaat je een paar honderdduizend dollar kosten.
Volgend jaar speel je een speciale show in The Royal Albert Hall in Londen. Wat kunnen we daarvan verwachten?
Met The Retinal Circus, het livegebeuren dat we onlangs hebben gedaan, wilde ik een musical maken. Het is niet een Broadway-musical maar meer een toneelstuk van een middelbare school (lacht). Het was zowel een leuke als goede ervaring. Voor de Ziltoid-show in Londen wil ik dat het echt een kick ass sci-fi heavymetalconcert is. Ik denk er momenteel over na om het in twee delen te doen, waarbij het eerste deel meer Ziltoid-materiaal zal bevatten en het tweede deel een by request-gedeelte zal zijn. Ik heb zon dertig platen uitgebracht, waarvan ik veel nog nooit live ten gehore heb gebracht. Ik ben nog steeds aan het bedenken wat het beste concept zal zijn.
Elke show van jou is speciaal maar dit jaar had je op Wacken een bijzondere verrassing voor het publiek in petto in de vorm van een group-hug in plaats van een wall of death. Je leek zelf ook verrast.
Ja, ik was verrast. Het was niet van te voren bedacht. Het ontstond op het juiste moment. Ik stond er versteld van. Holy crap, what was that? A wall of hugs! (lacht)
Wat dat betreft heb je als artiest veel invloed op het gedrag van mensen.
Het is verbazingwekkend hoeveel invloed je hebt op mensen. Ik denk dat je door dingen te doen, je reactie krijgt en meer invloed krijgt op mensen. Het is erg belangrijk om dat te herinneren en te beseffen en mensen reageren daardoor. Als je mensen vertelt om iets verschrikkelijks te doen, dan is het jouw keuze. Ik heb veel geleerd en ik probeer uit te vogelen wat het betekent om te functioneren als een mens. Het is verwarrend omdat je benvloed wordt door negatieve beelden als oorlog, geweld en drugs. Het is verlokkelijk omdat het allemaal gebaseerd is op angst. Ziltoid zou een liefhebbend karakter kunnen hebben als ik dat zou willen. Ouders moeten zich er bewust zijn, wat voor invloed ze hebben. Ik probeer daarmee overigens niet te zeggen dat ik probeer mensen te helpen, want ik ben niet op een missie maar ik wil ook geen asshole zijn. Het gaat erom welke keuze je maakt. Elke keer dat ik een plaat opneem, word ik meer berekenend dan voorheen, terwijl ik dat niet wil. Ik wil geen agenda hebben. Toen ik begon met Ziltoid, was hij echt een schurk die probeerde de wereld te vernietigen en opeens waren er kinderen die Ziltoid leuk vonden. "Wat ga je er de volgende keer mee doen?" Iets schokkends! En dat is de beslissing die ik heb gemaakt. Dus ik stond voor de keuze om hem kwaadaardig te maken, of om hem er gewoon voor de fun te laten zijn. En zo moet je het ook zien. Het is zoals je ernaar kijkt. De wereld zit vol ellende. Ik wordt er zo ziek en moe van dat alles zo negatief is. Moord, haat, de tegenstellingen qua religies terwijl we eigenlijk helemaal niets weten van hoe het zit. Er komt een tijd dat er een alternatief is. Ik zou graag een megafoon willen hebben als alternatief voor het feit dat mensen elkaar op de bek slaan (lacht).
Bij jouw live concerten verlaten mensen altijd met een lach het optreden maar is er ook iets van bewustzijn gecreerd.
Ja, dat klopt. Daar ben ik op zoek naar alhoewel het geen wetenschap is. Ik ben verwarder dan ooit. Alles wat ik doe, is geworteld in onwetendheid. Sommige mensen kwamen na The Retinal Cirsus naar me toe om te zeggen dat wat ik deed, zijn basis had in humanisme maar ik had daar geen boodschap aan. Ik wil mensen graag iets geven dat ze wegneemt van alle religieuze boodschappen en ik wil dat mensen er bewust van zijn dat ik geen agenda heb. Ik wil niet dat er de nadruk op gelegd wordt. Ik maak poppetjes, ik ben kinderachtig, ik maak muziek en op het creatieve vlak wil ik vrij zijn.