Nee nee, gelukkig niet. Niet met opnames in ieder geval. We zijn in 2008 begonnen met de opnames. Daarvoor hebben we wel veel tijd nodig gehad om het album te schrijven. Het is erg lang, erg complex. Het heeft wat jaren gekost voordat het werd zoals we het wilde hebben. Eigenlijk willen we elke twee jaar een nieuwe cd uitbrengen, dus ik hoop dat het bij het volgende album wat makkelijker gaat. Maar we zijn perfectionisten... Ik hoop wel dat het gaat lukken bij de volgende cd, want we willen onze fans niet elke keer zo lang laten wachten.
Volgens de biografie zaten jullie ruim zeshonderd uur in de studio. Welk deel van de opnames was zo tijdrovend?
Eigenlijk alles. Zoals ik zei, het album duurt erg lang en is erg complex. Er zitten zoveel lagen in die we allemaal afzonderlijk hebben opgenomen. Dat duurt eeuwig om op te nemen. Ik heb geloof ik twee maanden nodig gehad om de zang op te nemen. Okee, dan was ik niet elke dag aan het opnemen, maar diverse keren per week moest ik enkele uren zingen. Gelukkig moest dat niet elke dag, anders had ik geen stem meer over. Maar ik heb vele rollen die ik allemaal moest zingen of inspreken, dus dat kostte veel tijd. Sommige dingen wilden maar niet zo komen als we het wilden, dus moest ik het steeds opnieuw zingen.
Is het dan niet lastig om het overzicht te houden? Welke lagen je inmiddels hebt; welke je nog wilt toevoegen?
Heel erg lastig. Normaal is het al niet makkelijk om een album op te nemen, want je zit uren en uren in de studio. Op den duur weet je niet meer wat je hoort. Je moet alles uitrekenen op een muzikaal vlak om te zien of het gaat passen. Je moet rekening houden met je budget, want dat is bij ons helaas niet onbeperkt. Moet je dus nagaan hoe dat is bij zo'n complex album als deze! Ik ben blij dat het af is. Dit waren de zwaarste maanden uit mijn leven.
Maar je hebt er toch ook wel plezier in gehad?
Natuurlijk. Als je het resultaat hoort na zoveel leed, dan word je heel blij. We hebben er hard aan gewerkt, en zijn apetrots op hoe het geworden is. Bloed, zweet en tranen zijn niet voor niets geweest.
Als je er zo lang aan gewerkt hebt, kun je het daarna nog wel aanhoren?
Ik ken het gevoel. Dat heb ik ook. Vooral toen het net af was, toen had ik het ook wel even genoeg gehoord. Als ik het toen opzette wist ik eigenlijk niet eens meer wat ik hoorde. Ik wist dat het mijn eigen album was, maar ik kon het eigenlijk niet meer horen. Daarna heb ik er even afstand van genomen, door het een paar weken niet te draaien. Als ik dat doe, dan klinkt het na die paar weken weer fantastisch. Dan ontdek ik het album opnieuw, en is het een nieuwe belevenis.
Jullie hebben nu eindelijk met Steven Wilson [Porcupine Tree] gewerkt. Was dat een droom die uitkwam?
Dat was het zeker. Het was geweldig om met een man van dat kaliber te werken. Wij allen zijn al jaren fan van hem. Ik hou erg van Porcupine Tree, en wat hij met Opeth gedaan heeft. Hij heeft wel eens gezegd dat als Opeth uit Israel zou komen, het Orphaned Land zou zijn. Dat was wel het grootste compliment dat wij konden krijgen. Ik ben zo blij dat hij ons album wilde produceren, en ook nog keyboards er op heeft gespeeld. Voor hem was het ook erg interessant denk ik, want nu kwam hij ook in aanraking met al de verschillende stijlen die je op het album hoort.
Had je hem al eens ontmoet, voordat jullie hem vroegen om mee te werken?
Diverse keren. Het was niet moeilijk om hem over te halen. Ik ken hem al jaren. Toen hij in 2006 op bezoek was in Tel Aviv zijn we wat gaan drinken. Nadat hij een hele fles wijn op had durfde ik pas te vragen of hij met ons wilde samenwerken. Dat wilde hij, gelukkig. Ik weet nog altijd niet of het was omdat hij dronken was, of omdat hij het wilde. Nee even serieus, hij wilde ook dolgraag. Ik ben nog bij hem in Engeland in de studio geweest, om alles af te maken. Hij had daar ook zijn keyboards opgenomen.
En de rest is in Israel opgenomen?
Dat klopt. Na afloop heeft hij zijn keyboards er aan toegevoegd en het album gemixt. We hebben eerst veel files heen en weer gestuurd via het internet, maar op het einde ben ik naar hem gegaan en hebben we de eindmix gedaan. Hij heeft echt fantastisch werk afgeleverd. Als ik het album hoor kan ik me niet voorstellen dat iemand anders dit geluid eruit zou kunnen halen. Het is zo prachtig. Het enige wat ik jammer vind is dat hij geen gastvocalen heeft geleverd. Maar ik doe al zoveel verschillende stijlen dat een extra stem dan weer niet opvalt. We hadden op het eind toch te weinig tijd om dat er ook nog in te passen. Maar misschien op een volgend album...
Hoe bepaal je eigenlijk wat je in welke stijl gaat zingen? Soms Engels, soms Hebreeuws, soms clean, soms growls.
Dat komt bij me op als ik naar de muziek luister. Dan voel ik of ik daar iets in het Engels moet doen, of Arabisch of Hebreeuws. Hetzelfde geldt voor de zangstijl. Maar pas op het eind weet ik wat de volgorde van de nummers wordt. Een album opnemen is voor ons net als een puzzel. Alle stukjes vallen op z'n plaats, maar op het moment dat we er aan bezig zijn weten we nog niet precies in welke volgorde het op de plaat komt.
Is dat niet lastig als je een conceptalbum probeert te maken? Daar lijkt de volgorde me juist van belang.
Inderdaad. Nou, globaal weet ik meestal wel wat waar moet, maar van laten we zeggen 30 procent niet. Ik kan de tekst soms ook makkelijk aanpassen, zodat het verhaal nog wel klopt maar de volgorde van de nummers anders wordt. De muziek moet het verhaal uitbeelden, en de tekst vertelt alles. Maar alles valt pas in de studio op zijn plaats. Toen we begonnen met de opnames van de drums had ik nog geen woord aan tekst geschreven. Dat kwam pas tijdens de opnames van de muziek. Het concept hadden we natuurlijk al. We hebben daar de muziek naar geschreven, en daarna volgen pas de teksten.
Is het album politiek of godsdienstig?
Orphaned Land is geen white metal band. We prediken niet dat mensen naar de kerk moeten komen, of naar de moskee of synagoge. We hebben zelfs veel kritiek op religie. Het is belachelijk dat de drie grote religies allemaal in dezelfde god geloven maar toch elkaar proberen af te maken. Dat slaat nergens op! Wij proberen door onze muziek juist te verbroederen. Ik ben blij dat er ook vele Arabische fans zijn die onze muziek omarmen, en zich kunnen vinden in onze boodschap. Het is dus ook niet echt een politiek statement. Politiek is voor mij een kant kiezen. Dat doen wij juist niet. Wij zijn slechts muzikanten; we zijn er voor iedereen.
Zeggen dat de drie grote godsdiensten allemaal in dezelfde god geloven lijkt me heel gevaarlijk, vooral als je dat in Israel verkondigt. Jerusalem is tenslotte toch heilig voor Joden, Christenen en Moslims.
Nee dat valt mee. Israel is tenslotte toch een democratisch land. We hebben vrijheid van meningsuiting en kunnen zeggen wat we willen. Natuurlijk krijgen we wel kritiek. Neem nu onze nieuwe bandfoto. Daar krijgen we ook wel commentaar op. Maar hoe durven ze commentaar te leveren terwijl er in naam van hun religie gemoord wordt. Wij beelden alleen de godsdiensten gezamelijk uit op die foto. Mij maakt het niet uit of ik in een moskee, een synagoge of een kerk ga bidden. En 's avonds ga ik dan gerust nog een black metal band kijken.
Vorig jaar heb ik het boek Heavy Metal islam van Mark LeVine gelezen. Jullie komen daar ook in voor, in het hoofdstuk over Israel. Geeft het boek de situatie van de metalscenes in het Midden-Oosten goed weer?
Ik denk van wel. De gemiddelde metalfan in het westen weet niet echt wat er speelt in de muziekscenes in deze landen. Dat er ook metal vandaan komt is vaak al helemaal onbekend. Net als de film Global Metal zet het de scene wat meer op de kaart. Maar natuurlijk is er nog veel meer dan je in die film ziet of in het boek leest. Uiteraard is er ook meer over Orphaned Land te vertellen dan daarin gebeurt. Dan zou het een complete film over ons worden, om alles goed te begrijpen. Dat zie ik eigenlijk wel zitten...
Er komt een limited edition van het album. Zit daar geen documentaire bij over de band?
De limited edition wordt een dik boekwerk met een dvd. Op de dvd staat een documentaire van driekwartier, over hoe we het album hebben gemaakt. Daarin zie je beelden uit de studio. Maar het is dus geen documentaire met de geschiedenis van de band. O ja, en er staat een bonustrack op.
Dat klinkt goed.
Dat is het ook! En voor een mooie prijs, vind ik. Bij de pre-orders gaven ze ook nog posters, stickers en t-shirts weg. Ik ben nu heel blij met wat de platenmaatschappij doet voor ons.
Dat klinkt alsof je dat bij de vorige cd niet was.
Dat was ik wel hoor, maar dat was ons eerste album voor Century Media. Toen keken zij de kat uit de boom, wat ik wel snap. Ze stonden toen ook geheel achter ons, net als nu. Ze gooien er nu alleen nog veel meer promotie tegenaan. Ik was toen al erg blij met wat ze deden, dus nu ben ik dat helemaal.
Door films als Global Metal hebben jullie natuurlijk ook wel wat meer bekendheid verworven. Dat speelt toch ook mee denk ik.
Misschien wel. Ik hoop het wel, eigenlijk. We zijn in het Midden-Oosten erg populair, en ik hoop dat die film ons ook in Europa en de Verenigde Staten wat meer bekendheid gebracht heeft. Ons levensverhaal is vrij uniek, en ik denk dat metalfans er trots op kunnen zijn dat er bands zijn zoals wij die proberen vriendschappen tussen Israeli's en Arabieren te sluiten. Dat is waar metal over behoort te gaan: saamhorigheid. Metal verbroedert. Ons verhaal is daarom denk ik vrij uniek, en ik hoop dat Europese metalfans het begrijpen.
Een onderwerp wat we nog niet gehad hebben zijn liveshows. Ik zie dat jullie op Rock Hard, Wacken Open Air en Summer Breeze staan deze zomer. Kunnen we jullie ook nog in Nederland verwachten?
Als het aan mij ligt wel. Ik wil bij deze alle Nederlandse promoters oproepen om ons te boeken, hahaha. We willen dolgraag in Nederland spelen. Dus boek ons!
Maar afgezien van deze festivals zijn er nog geen losse shows bevestigd?
Onze booker is wel druk bezig, maar ik weet niet wat hij inmiddels allemaal voor ons heeft. We willen zeker ook normale shows doen deze zomer, of bij jullie op een festival spelen.
