Hoe voelt het om na al die jaren weer een nieuw album te hebben gemaakt met Psychotic Waltz?
Ik ben blij dat we het hebben afgerond. Er was veel te doen tussendoor. Zo was er ProgPower USA en Progpower Europe met een kleine tour eromheen. Ik was dus aan het oefenen voor de tours en in diezelfde week mijn zanglijnen voor het album aan het opnemen. Het was erg druk, maar het is gelukt.
Jullie hebben veel tijd besteed aan de pre-productie.
Ja, dat was vooral het schrijfproces. Het was voor mij min of meer hetzelfde proces, want ik kon in mijn eigen studio de zanglijnen produceren. Uiteindelijk heeft alles bij elkaar om veel redenen lang geduurd. In de jaren tachtig en negentig leefden we in dezelfde stad en kwamen we vier keer per week bij elkaar om te oefenen. Toch deden we er twee jaar over om een album te maken. Het schrijven is altijd langzaam gegaan bij ons. Dat komt omdat we perfectionisten zijn. Tegenwoordig leven we ook nog eens ver uit elkaar; ik in Oostenrijk en de anderen verder uit elkaar dan voorheen in Verenigde Staten. We hebben bovendien kinderen. De anderen komen tegenwoordig n keer per week bij elkaar.
Er is dus ook minder druk geweest om een album uit te brengen?
We hebben in 2010 wel verschillende aanbiedingen gehad om te tekenen bij een label, maar we hebben er geen gebruik van gemaakt. Daar ben ik blij om, want zo hebben we het proces nooit hoeven overhaasten. Dat heeft ons in staat gesteld om een album te maken dat we echt uit willen brengen. Er staat geen filler op. Overal is dezelfde aandacht aan besteed.
Hoe was het voor jou om het eindresultaat te horen?
Het was leuk om het terug te horen zonder te weten hoe het zou klinken. Ik ben gewend om mijn eigen materiaal te mixen, maar dit keer heb ik het mixen en masteren uit handen gegeven aan Jens Bogren.
Dat lijkt me een bijzondere gewaarwording.
Ja, en tevens inspirerend. Ik heb er veel van geleerd, zowel op het gebied van opnemen (Ulrich Wild is daar verantwoordelijk voor red.) als mixen. Ik zou het album wel eens willen mixen en kijken of ik in de buurt kom van het huidige eindresultaat.
Hoe verliep de samenwerking?
Ik heb hem de bestanden toegestuurd, net als naar Ulrich Wild. We hadden alles al multi-track opgenomen. De andere bandleden namen in de Verenigde Staten de instrumentatie op, stuurden die bestanden naar mij en daaroverheen nam ik in mijn studio de vocalen op. Wild heeft toen de bas, drums en gitaren opnieuw opgenomen en de bestanden naar mij gestuurd. Ik nam, waar nodig, opnieuw de vocalen op. Ik heb Bogren wat instructies gegeven. Hij werkt in Pro-tools, net als Ulrich Wild in San Diego, en net zoals ik, dus dat werkte soepel. Wat me opviel aan het eindresultaat, is dat de effecten op de vocalen in veel gevallen waren behouden. Hij voegde er echter nog wat aan toe wat het geheel nog beter heeft gemaakt. We houden wel van verrassingen. The God-Shaped Void is het album dat in mijn beleving het beste klinkt. In het verleden deden we alles analoog. Ook dit keer zijn de opnamen analoog gedaan, maar Jens heeft de opnamen geloof ik door een SSL console gestuurd, dus hij heeft het analoog gemixt. Het wordt echter al opgenomen met goede analoge apparatuur.
Je hebt zelf ook een studio, waarin je momenteel onder andere met Eric Clayton (zanger, producer, multi-instrumentalist, bekend van Saviour Machine en Ayreon - red.) werkt. Ben je al aan het experimenteren met wat je geleerd hebt van Bogren?
Daarvoor is het nog te vroeg, maar Eric Clayton heeft me laten weten hoe hij de zang op zijn album wil hebben, en daar heeft Chryso Stamatopoulou van Chrysilia, toen ze hier was, geweldig werk voor geleverd. Er is echter nog meer nodig, want Clayton is ambitieus. Hij wil ook zijn kinderen nog op het album laten zingen. Ook moeten er nog koorpartijen opgenomen worden. Ik kan een beroep doen op mijn vrouw, want ze is klassiek geschoold. Er zit veel werk in het album van Clayton. We experimenteren veel en daarbij kan ik zeker de ervaringen gebruiken die ik opgedaan heb met Bogren. Hij is een goed criterium in de zin van dat ik kan vergelijken hoe goed iets klinkt als ik het zelf maak en hoe het klinkt als hij iets maakt. Ik wil er zo dicht mogelijk bij in de buurt komen.
InsideOut Music brengt de hele discografie van Psychotic Waltz opnieuw uit. Hebben jullie nog gesproken over het remixen en/of remasteren van die albums?
Nee, want eigenlijk zorgt een remaster ervoor dat het slechter gaat klinken. Dingen die analoog zijn opgenomen, horen zo te blijven. Ik kijk liever vooruit dan achteruit om iets te repareren wat ik tien jaar geleden heb gemaakt. Met een remaster heeft men in het achterhoofd om het album luider te maken, maar daardoor verlies je de dynamiek van het origineel. Toen we de oude albums hebben opgenomen, waren we er zeer trots op. Misschien dat Dan en Brian nu technisch beter kunnen spelen, maar we laten de oude albums liever zoals ze zijn. Het technische niveau op ons nieuwe album ligt hoger. Dat lijkt me duidelijk.
Het eindresultaat mag dan verrassend zijn door de bijdrage van Bogren, maar al vooraf is er veel aandacht aan details besteed door alle bandleden.
Juist, en realiseer je dat dat veel energie en tijd heeft gekost. Want alle ideen worden via e-mail uitgewisseld voordat ze in hun definitieve vorm op de plaat komen. Het is heel anders dan even bij elkaar komen en discussiren.
Werkten jullie daardoor aan meerdere songs tegelijk?
Soms, maar meestal bleef de uitwisseling beperkt tot n nummer tegelijk. Soms kreeg ik er wel een paar toegestuurd, maar ik bleef me focussen op die waarmee ik bezig was. Ik wilde eerst de tekst van de ene track afronden en daarna pas verder gaan met het volgende nummer. Echter niet voordat ik mijn vocale ideen en teksten met de andere bandleden had besproken, sommige instrumentale passages waren aangepast en iedereen het eens was met het eindresultaat. We hebben wel veel lol gehad aan het opnemen. Het voordeel was dat de gitaristen en ik een eigen studio hebben. Daar zijn de partijen opgenomen. Slechts de bas en drums zijn elders uitgewerkt. De goedkopere manier stelde ons in staat in zee te gaan met een excellente technicus die de mix heeft gedaan. Wild.
Je geeft aan dat de jongens in Amerika wekelijks aan het oefenen zijn. Hebben jullie tijdens het touren ook nog samen geoefend?
Nee, maar we hebben wel zo nu en dan over de nummers gepraat. Dat was wel een voordeel. Ik herinner me nog dat we s nachts op Wacken speelden. Tijdens het soundchecken was Candlemass op het andere podium aan het spelen. Tijdens de line-check improviseerden onze gitaristen de riff van Pull The String en die versie hebben we behouden. Veel van de songs zijn toevallig ontstaan. Je ziet dat wel vaker in metal. Veel is gebaseerd op een riff en daar wordt een nummer omheen gebouwd. Demystified is een voorbeeld daarvan. Die is vrij laat in het proces afgerond. Ik wilde graag een nummer inbrengen. Ik heb een map geopend met ideen die ik opneem. Ik had een coole gitaarriff in die map gevonden en die heb ik aan de anderen gestuurd.
Het album vergt meerdere luisterbeurten, maar na een paar keer luisteren vielen mij While The Spiders Spin en Sisters Of The Dawn in de meest positieve zin op.
Ik begrijp dat wel. Het zijn de nummers die een relatief licht verteerbaar couplet en catchy refrein hebben.
Waar gaan de teksten over?
Veel mensen bekijken de wereld via hun telefoonscherm. Er zitten voordelen aan, zoals het over lange afstand communiceren, maar het zorgt ook voor verdeeldheid en de wereld van sommige mensen wordt kleiner, omdat ze alleen nog maar communiceren via dit apparaat. Sommigen willen alleen nog maar tekstberichten versturen en niet meer praten. Het gaat zover dat sommigen elkaar niet eens meer willen zien. Communicatie gaat echter verloren zonder het menselijke en non-verbale aspect. Ik ben zeker niet tegen het gebruik van deze apparaten, maar de verslaving is zorgelijk. Mensen kijken naar het web als iets dat verbindt, maar een web is ook iets waar je in verstrikt kan raken en waar je dood aan kunt gaan. Het hele album gaat over die keuze tussen goed en kwaad. Niet zozeer goed en fout, maar de tegengestelde krachten in de wereld. Er zijn krachten die de wereld in een soort slavenkamp willen veranderen. De enige manier waarop dat lukt is dat we het toestaan. Als we autoriteit toestaan en bevelen opvolgen, dan zijn we hard op weg naar slavernij, maar we hebben nog steeds onze vrij wil. Ze proberen je echter mee te trekken in een richting van angst of woede, bijvoorbeeld qua politieke keuzes, standpunt over bepaalde zaken zoals de geslachtsneutraliteit. Ze proberen iedereen tegen elkaar op te zetten.
Het komt ook weer terug in Sisters Of The Dawn: asylum of hate and fear.
Dat klopt. Ieder nummer behandelt een ander symptoom.
Is er een specifieke reden dat Psychotic Waltz steeds terugkeert naar Nederland?
We krijgen veel support uit Nederland. Toch is het wel even wennen, want de Nederlanders tonen tijdens de show, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Grieken, weinig emotie. Dus de meningen zijn moeilijk te peilen en we hebben zelfs gedacht: we suck. Pas later, als je mensen individueel spreekt na de show, laten ze duidelijk merken dat ze de show gaaf vonden. Tijdens een show van Dead Soul Tribe van lang geleden was Arjen Lucassen naar de show gekomen en hij heeft me dat toen uitgelegd. Dat we steeds terugkomen naar Nederland heeft ook vaak te maken met bookingbureaus. Als we een goed aanbod krijgen, komen we graag spelen.
Zijn er ook plannen om te gaan touren ter promotie van het nieuwe album?
Ik zou het heel graag willen. Vooral in Europa is er wel interesse. Het is dan ook waarschijnlijk dat we daar gaan touren in de herfst. We weten echter niet hoe goed het album ontvangen wordt. De recensies zijn overwegend positief, dus dat is goed nieuws.
A Social Grace is dit jaar dertig jaar oud. Hoe kijk je terug op de tijd rond dat album?
De band bestond op dat moment ongeveer vier jaar. Er is dus al een historie van vier jaar voordat dat album uitkwam. Een vriend van me van destijds stuurde me een foto van toen ik zong, nog voordat ik in Psychotic Waltz actief was. Toen ik die foto zag, zag ik dat ik make-up gebruikte voor n van mijn ogen om op Alice Cooper te lijken. Ik kon me nog herinneren dat ik dat elke keer deed. Ik ben de jongens van Psychotic Waltz dankbaar dat ze me van dat idee afgebracht hebben. Toen ik de foto zag, was ik bijna vergeten hoe het was in die tijd. Er zit een enorm verschil in hoe ik toen was en nu ben. Ik was een singer/songwriter die veel dromen had en ik wist niet hoe mijn carrire eruit ging zien. Toen ik het eerste album opnam, was ik al veel veranderd. Die foto bracht veel dingen terug. Het was het missende puzzelstukje. Als ik terugdenk aan het eerste album, voelt het niet als het begin voor mij. Ten tijde van de foto had ik al een riff geschreven, die je pas in Faded van het album Bleeding onder de solo terughoort. Ik weet dat ik verander, maar ik weet niet altijd precies welke veranderingen daarvoor zorgen. Ik heb niet door dat ik verander, totdat ik die foto zag.
Wat zijn de plannen voor de toekomst voor Psychotic Waltz, The Shadow Theory en Deadsoul Tribe?
Ik verwacht niet dat er nog iets gebeurt met The Shadow Theory. Bij Deadsoul Tribe is dat nog altijd wel mogelijk. Adel was een paar weken geleden nog bij mij thuis en we hebben een cool nummer opgenomen. Momenteel concentreer ik me echter op Psychotic Waltz en ik wil zo snel mogelijk beginnen aan het schrijven van het volgende album.
