Dat was het wel zo'n beetje, denk ik. In ieder geval wat de band betreft. Het lijkt misschien dat we nu wat meer tijd tussen de albums hebben zitten, maar het mooie van Napalm Death is - en dat heb ik me laten vertellen - dat we de meest gevraagde band zijn te komen spelen. We krijgen verzoeken vanuit plaatsen waar bands normaalgesproken niet naar toe gaan. Zo blijft het gevari�erd. Als we dus een aanvraag krijgen vanuit een plek waar we nog nooit geweest zijn, gaan we er meestal wel op in. Daarom duurde het deze keer langer voordat we met een nieuwe cd kwamen, maar elke twee � drie jaar vind ik wel okee. Na vijf jaar zou het echt te lang geduurd hebben, maar wij zijn vrij flexibel. Century Media zou misschien wel wat lopen zeuren, maar ach...

Jullie hebben tegenwoordig toch wel een goede relatie met hun?

Zeker wel. En anders is het "fuck off!" Nee hoor, grapje. Ze zijn erg geduldig, en we werken er goed mee samen.

Het is dit jaar 25 jaar sinds Scum uitkwam. Jij zat toen nog niet in de band, maar hoe kijk jij zelf terug op wat er toen allemaal gaande was?

Nee, ik zat toen nog niet in Napalm Death, maar kende de mannen wel al. Ik zat toen altijd in de pub toen zij uit de studio kwamen. Die tijd was wel geweldig hoor. In Engeland hadden we een geweldige hardcorescene. Het was een echte gemeenschap. Shane was daar ook echt bij betrokken, en hij was toen ook al dichter bij Napalm dan ik. De shows die we daar zagen waren echt te gek. Helaas kwam daar wel een einde aan, vanwege teveel drank en drugs.

Zelf zit je ook al ruim twintig jaar bij Napalm Death. Wat zorgt ervoor dat je doorgaat?

Dat is een goeie vraag. Er zijn vele momenten geweest dat we bijna gestopt waren, omdat we het het niet meer waard vonden om door te gaan. We hebben namelijk best wat tegenslagen gekend. Maar keer op keer bleek het het toch wel waard te zijn, toen we er over gingen nadenken. Het schrijven van muziek en dit live brengen is toch echt machtig mooi. Maar zoals ik zei, er zijn momenten geweest dat we bijna gestopt waren. Dan waren er bijvoorbeeld grote spanningen. Niet binnen de band, maar meer met alles er omheen. Gelukkig hebben we altijd weten door te zetten. Mid tot eind jaren '90 was wel het slechtste. Toen was er wel onenigheid in de band, ondermeer omdat we op muzikaal gebied wat anders wilden. De interesse in de band was tanende, ook bij de luisteraars. We hebben ons daar overheen weten te zetten, simpelweg door te zorgen dat het voor onszelf de moeite waard was. We hebben ons er doorheen geslagen. Eind jaren '90 begon het toen weer wat op te leven, en sindsdien gaat het weer goed eigenlijk.

Jullie albums sindsdien zijn toch wel vrij consistent. Nu ook de nieuwe weer, Utilitarian.

Rotwoord, he?

Best wel.

Utilitarisme is een filosofie, waar we dus de titel vandaan hebben. Zoals bij elke filosofie is het op het ene gebied makkelijk, maar heel complex op het andere. In dit geval is het complex omdat er heel veel verschillende opvattingen over zijn. Maar er zijn eigenlijk twee basis uitgangen. De eerste is compleet geluk. De tweede is dat goede daden goede gevolgen hebben.

Net als karma?

Ja. Als men die twee dingen zou naleven, dan zou - in theorie - de wereld er een stuk beter uitzien. Dan zou iedereen in vrede leven, en negativiteit zou een stuk minder zijn. Een soort Utopia, dus. De tweede aspect van de theorie wordt vooral nageleefd door ondermeer vele humanitairen, dierenactivisten, etc. Het eerste wordt echter veelal bedreven door "ultrakapitalisten". Mensen die door bezittingen meer macht willen. Zij vinden dat als compleet geluk het doel is, dat ze door macht gelukkig worden. Dat anderen door hun acties lijden vinden ze niet erg, want het eindplaatje is dat ze volledig gelukkig zijn.

Voor dit album heb ik die twee uitgangspunten niet letterlijk genomen. Ik heb parallellen getrokken met mijn eigen leven, en met het leven van anderen. Wat ik wel naleef is dat als ik iets ga doen wat een negatieve impact heeft op anderen, dan doe ik het niet. Voor zover ik weet lukt dat vrij goed. Er zijn gelukkig veel mensen die zo leven, want eigenlijk is dat wel een vrij normaal gegeven. Maar laten we het wat doortrekken. Hetgeen waar iedereen mee te maken heeft, is twijfel. Twijfel aan jezelf. "Heeft het wel enig nut wat ik doe, want ik zie geen enkel resultaat? Is het wel de moeite waard?" Dat soort vragen. Ik heb dat diverse keren meegemaakt. Het sleutelwoord is daarom "verandering." Als je iets verandert, krijg je resultaat. Niet altijd direct, maar je krijgt wel iets anders dan eerst. De conclusie is dat je altijd moet doorzetten, anders krijg je nooit resultaat. Zet je verandering door.

Jij probeert resultaat te krijgen met de onderwerpen in de nummers. Waarschijnlijk door mensen aan het denken te zetten.

Inderdaad. Voor mij hoef je het niet met me eens te zijn, of met de kritiek die we leveren. Maar ik hoop dat het mensen aan het denken zet. Dat ze inzien waarom ik deze onderwerpen behandel. Wat ik vooral wil, is dat mensen zelf nadenken, zelf onderzoeken, en zelf hun conclusies trekken. Er zijn teveel mensen die niet nadenken. Ze gaan door het leven met oogkleppen op, en doen maar wat ze voorgeschoteld krijgen.

Wat ik dan altijd frappant vind is dat jullie een erg duidelijke boodschap hebben, waarbij de muziek zo extreem is dat je de teksten niet echt verstaat. Je moet dan alsnog de teksten erbij zoeken. Waarom is grindcore voor jou h�t medium om je boodschap over te brengen?

Ik hou wel van die paradox. Je hebt helemaal gelijk dat we een boodschap proberen over te brengen, maar via een medium van chaos en onverstaanbaarheid. Gelukkig leveren we daarom altijd de teksten met het album mee. Maar dat staat dan weer gelijk met wat ik al zei, dat ik wil dat mensen zelf gaan onderzoeken. Ik wil ook dat ze wat sleutelwoorden in onze nummers oppikken en dan willen weten waar het over gaat. Je moet ze niet teveel aan de hand leiden.

Mensen luisteren en gaan naar Napalm Death shows om hun frustratie te uiten. Even lekker in de pit los gaan, bijvoorbeeld. Geldt dat voor jou ook op het podium?

Ik ben in dat opzicht misschien een rare vogel. Ik word wel boos, maar dat gaat vanzelf wel over. Ik denk altijd na over wat de volgende emotie is, zodat ik tot een oplossing kan komen. Als we live spelen ben ik niet boos, er is geen frustratie dat op dat moment eruit moet. Er zit boosheid in de muziek, maar ook heel veel energie. Energie hoeft niet altijd boosheid te zijn. Het is meer een soort kracht die me voedt, om los te gaan op het podium.

De frustratie komt er bij jou uit op het moment dat je de nummers schrijft?

Precies. Het zit er nog wel in als je ze live brengt, maar op een andere manier. En laten we niet vergeten dat we een band zijn. Ik ben geen prediker op de hoek van de straat, die zijn verhaal vertelt aan de mensen die de moeite nemen om te stoppen. Er zit natuurlijk een entertainmentfactor in het geheel. Ik ben van mening dat als de kids de moeite nemen om naar je show te komen, om geld te betalen voor een kaartje, dat je je dan voor de volle 100% moet geven op het podium.

Op het album snij je diverse thema's aan. Ondermeer de seksualiteit van mensen, in A Gag Reflex.

De seksualiteit van mensen en de beperkingen die ze wordt opgelegd door de samenleving. Er zijn eigenlijk drie vormen van seksualiteit. E�n ervan was jarenlang de enige die geaccepteerd werd, want mensen wilden liever niet verder kijken. Ze waren bang voor de andere twee. Je hebt dus heteroseksueel, homoseksueel en biseksueel. En eigenlijk heb je ook nog transgender, maar dat kan ook weer hetero, homo of bi zijn. Velen accepteren tegenwoordig ook nog alleen heteroseksualiteit. Ze moeten niets van homo's hebben. Maar aangezien het iets compleet natuurlijks is, waarom zijn er dan toch mensen die er wat tegen hebben? Waarom moet het per s� zus of zo zijn? Waarom geen combinatie? Laat mensen gewoon zijn wat ze zijn. Ondanks dat we al vrij ver zijn gekomen op dit gebied, is er toch nog altijd een groot stigma.

Ook in de metalwereld is het nog altijd een gevoelig onderwerp.

Niet alleen in de metalwereld. In elke subcultuur. Maar waarom eigenlijk? Dat is nergens voor nodig. Ik wil niet te kritisch zijn over mensen, maar ik heb dat soort vooroordelen jaren geleden al achter me gelaten. Er is geen reden om ergens aan mee te doen als je niet jezelf kan zijn. Als ik naar mezelf kijk: ik ben gelukkig met hoe het gaat. Natuurlijk heb ook ik wel momenten dat het minder gaat, maar als het er op neerkomt hoe we met de muziek omgaan dan ben ik helemaal mezelf. Het kan me niets schelen of ik "metal" ben of niet, of "punk", of wat dan ook. Wat mij motiveert lost die problemen toch wel op.

Kon het je in het verleden wel wat schelen?

Toen ik jonger was wel. Maar op den duur kom je er achter dat dat soort labels je alleen maar beperkingen opleggen. Dat wil ik helemaal niet.

Geldt dat ook voor Napalm Death? Stel dat je eens een album zou willen maken dat totaal iets anders is dan Napalm Death, zou het dan toch onder de naam Napalm Death kunnen?

Daar noem je weer een mooie paradox. Inderdaad, geen beperkingen, ook niet voor Napalm Death. Maar als dat snelle, chaotische element er niet in zit, dan is het geen Napalm Death. Dat is voor mij de essentie van de band. Ik vraag me ook wel af of ik iets anders wil doen. Begrijp me niet verkeerd, ik heb ook bij anderen op hun plaat gezongen, met veel plezier. Maar zelf een andere band beginnen voor een ander muzikaal avontuur, ik weet het niet... Als je zoiets gedaan hebt zoals Napalm Death, waarmee we volgens velen pioniers geweest zijn, dan is het moeilijk om dat te evenaren.

Vind je dan zelf dat je het moet evenaren?

Niet qua stijl.

Nee, ik bedoel qua impact.

Misschien. In iedergeval moet het op kwaliteit Napalm Death evenaren. En ik weet niet of ik dat wel kan. In Napalm Death heb ik natuurlijk ook de andere jongens, waardoor we tot dit resultaat komen. Als ik een andere band ernaast zou doen, moet ik daar ook andere mensen in hebben, waarmee ik een zelfde kwaliteit kan behalen. Maar ik hoef geen andere band. Voor Shane ligt dat anders, maar ik hoef het niet zo nodig. Ik heb nog genoeg te vertellen met Napalm Death.

Vooral nu er weer zoveel gaande is in Europa?

Dat is het zeker, maar ik bekijk de grenzen anders. Ik heb een paspoort, alleen omdat ik die nodig heb om te reizen. Maar ik geloof niet in grenzen. Ik vind dat men moet kunnen gaan waar men wil, en zich kunnen vestigen waar men wil. De wereld is van ons allemaal, niemand heeft meer recht op een plek dan een ander. Daarom vind ik dat de Europese Unie veel filantropischer kan zijn dan momenteel het geval is. Ze claimen dat ze het zijn, maar daar zie je niets van terug. Men loopt wel te klagen, "waarom zouden we die Grieken helpen?" Nou, omdat het ook maar mensen zijn, net zoals jij en ik. Dus waarom zouden we ze niet helpen? Maar zo kijk ik tegen dingen aan. Als mensen het moeilijk hebben, dan help je ze. Dat is volgens mij toch een van de dingen die je menselijk maakt.

Dan iets heel anders. Ik hoor een paar verschillende stemmen op het album. Vooral in The Wolf I Feed, daar klinkt het alsof voormalig Exoduszanger Steve Souza meedoet, en Burton van Fear Factory.

Nee, dat is gewoon onze gitarist Mitch. En dat is eigenlijk per toeval zo gekomen. Hij had de teksten voor dat nummer geschreven. Als hij dat doet vraag ik of hij een demo kan opnemen, zodat ik weet hoe hij het ongeveer bedoelt qua zanglijnen. Daar hou ik me dan meestal ongeveer aan, al komt het ook voor dat ik het toch totaal anders doe. Hij had voor dit nummer dus ook een demo opgenomen, die gewoon heel gaaf was. Hij doet zowel de extreme zang als het melodieuze refrein. Ik doe nog wat geblaf tussendoor.

Dan blijft er dus maar ��n gastoptreden over: John Zorn.

Hij is te horen op Everyday Pox. Ik vind hem te gek. Hij legt zichzelf helemaal geen beperkingen op. Dat haakt dus weer in op waar we het daarnet over hadden. Hij is echt het voorbeeld voor het vrije denken. Ik ben heel blij dat hij die solo wilde doen. Shane kende hem nog van vroeger en heeft hem gewoon gevraagd. Een paar dagen later stuurde hij ons deze te gekke saxofoonsolo. We hebben het niet in ons hoofd gehaald om hem te vertellen wat hij ongeveer moest doen. Dat weet hij zelf veel beter dan wij. Hij maakt iets van tien albums per week, dus aan hem hoeven we echt niets uit te leggen.

In 2005 zei je tegen me dat je graag eens in China en India wilde optreden. Is dat inmiddels al gelukt?

China wel, India niet. Dat was gaaf, maar heel vreemd. Als je daar over straat loopt zie je overal politie. Op elke hoek. Ze houden je in de gaten. Ik als humanitair zou daar graag tegen protesteren, maar als ik dat daar gedaan had was ik opgepakt. Helaas gaat het er daar zo aan toe. Ik zeg nu wel dat dat in China zo is, maar eigenlijk is er overal ter wereld wel een overheid die je op een of andere manier in de gaten houdt.

Maar hoe gingen de shows daar?

Die waren heel leuk. Natuurlijk doen wij niet zoals andere bands. Zij doen dan twee shows. Wij deden er zes of zeven. Niet overal was er evenveel publiek, maar het was wel heel tof. In een van de zaaltjes was het podium echt heel klein. Net alsof je op twee tafels stond, zo klein. Maar gaaf! Ongelofelijk. Er waren misschien 50 kids, want meer pasten er niet in. Maar ze gingen compleet uit hun dak.