Als we bands rangschikken op basis van het aantal jaren dat ze actief zijn, kunnen we verschillende categorien onderscheiden. Zo zijn er natuurlijk de groentjes: de pas beginnende groepen die vaak moeten ploeteren om gezien te worden of zich in een enkel geval direct naar de top weten te katapulteren. Daarnaast hebben we volwassen bands ervaren groepen die zich al meerdere platen hebben bewezen en een relatief stabiele fanschare hebben ontwikkeld. Nog een categorie verder komen we aan bij de veteranen: de groepen die al decennialang actief zijn en vaak vooral vereerd worden vanwege hun oude werk. Komt daar nog iets na? In enkele gevallen kunnen we het over dinosaurirs hebben: oudjes die van geen ophouden weten en alle trends hebben zien komen en gaan.
In het geval van de Zweedse symfonische/progressieve rockformatie Kaipa is de laatste categorie zeker van toepassing. Volgend jaar is het een halve eeuw (!) geleden dat het titelloze debuutalbum verscheen. Met name in de jaren zeventig was deze groep erg actief. Nu gebiedt de eerlijkheid wel te zeggen dat Kaipa ook lange tijd in winterslaap is gegaan. Twintig jaar na de release van Nattjurstid (1982) keert de groep terug met het fijne, hoewel soms iets te zoetgevooisde Notes From The Past (2002). Daarmee is de inspiratie weer aangewakkerd, want in de ruim twintig jaar die volgen, verschijnen nog negen full-lengths. De met de tongbrekende titel Sommargryningsljus (zomerdaglicht) gezegende nieuweling is de tiende langspeler sinds dat comebackalbum en de vijftiende in totaal.
Nu is directe voorganger Urskog (2022) een muzikaal pareltje dat nog steeds regelmatig rondjes draait. Slaagt Kaipa erin om met deze nieuweling net zo sterk voor de dag te komen? Liefhebbers van de band kunnen opgelucht ademhalen, want Sommargryningsljus blijkt over de gehele linie zelfs ng sterker. De plaat verhaalt over een nachtelijke reis van zonsondergang tot zonsopkomst. Met een speelduur van tachtig minuten is het een langspeler in de ware zin des woords. Het compositorische vakmanschap van de band zorgt er echter voor dat de tijd voorbijvliegt. Leuk voor de liefhebber is de brug die Kaipa slaat tussen oud en nieuw. Zo blijken de basisarrangementen van Seven Birds en Spiderweb Train al in de jaren negentig door toetsenist en (achtergrond)zanger Hans Lundin geschreven te zijn. Ze zijn liefdevol afgestoft, gerestaureerd en opgeschoond tot de frisse, sprankelende tracks die ze nu vormen. Vooral eerstgenoemde ontpopt zich tot een wonderschone, dromerige compositie, die heel subtiel is opgebouwd en waar het gevoel van het gitaarwerk afspat.
De meeste nummers settelen zo rond de tienminutengrens, maar voelen desondanks geen seconde te lang. Het speelplezier is bovendien duidelijk hoorbaar. De allersterkste nummers staan op de eerste helft. Like Thousand Dawns bijvoorbeeld, dat blijmoedig borrelt en bruist middels frivole instrumentale passages en fris toetsenwerk, terwijl gastmuzikant Olof slund aan het eind nog een sterk staaltje saxofoonwerk toevoegt. Of Revelationview, dat kalm begint en kan bogen op de ijzersterke wisselwerking tussen de zang van Patrik Lundstrm en die van Aleena Gibson. Er is bovendien veel ruimte ingebouwd voor de prachtige, zwierige en melodieuze vioolharmonien van gastmuzikant Elin Rubinsztein. En in Chased By Wolves And Burned By The Sun horen we Lundstrm op zijn best met krachtige zang, waar ik zelfs af en toe behoorlijke Freddy Mercury-vibes bij krijg.
Sommargryningsljus heeft een prachtige, volle en warmbloedige sound meegekregen, waardoor alle details in de instrumentatie goed tot hun recht komen. Bovendien is de rol van Gibson een stuk groter geworden en is haar stemgeluid nog beter en krachtiger dan voorheen. Dat komt vooral tot uiting in de prachtige, zeer sfeervolle en bijna feerieke opener Sommarskymningsljus en afsluiter Sommargryningsljus, die samen ook als n single zijn uitgebracht. Beide korte nummers vormen de perfecte omlijsting van dit avontuurlijke, integere en van begin tot eind boeiende werkstuk. Kaipa mag dan de pensioengerechtigde leeftijd bereikt hebben, qua inspiratie kan de band nog jaren mee.
Tracklist:
1. Sommarskymningsljus
2. Seven Birds
3. Like Thousand Dawns
4. Revelationview
5. Chased By Wolves And Burned By The Sun
6. Spiderweb Train
7. Songs In Our Hands
8. Sommargryningsljus
