Black metal is tegenwoordig een heel breed en divers genre, inclusief veel overlap met andere genres. Het is derhalve niet makkelijk om een vernieuwer te zijn of zelfs maar op te vallen. Maar er is genoeg ruimte binnen het genre om de muziek interessant te houden zonder allerlei extreme toeren uit te halen. Daarvoor heb je muzikaal talent nodig en het vermogen om een goede song te schrijven. Jacob Bjrnfot heeft beide in overvloed. En opvallen doet hij zeker.
Bjrnfot is het brein achter de Zweedse blackmetalformatie Kvaen, een muzikale duizendpoot die behalve de drums alle instrumenten inspeelde en ook tekende voor alle composities. The Formless Fires is alweer het derde album van deze productieve alleskunner, die met zijn vorige twee producties The Funeral Pyre (2020) en The Great Below (2022) al enige naam maakte.
Kvaen is te kenmerken als moderne melodische black metal, die qua sound ergens tussen Dissection en Necrophobic in zit. Onderscheidend aan Bjrnfots stijl is dat hij alles heel simpel houdt. Hij is niet iemand die houdt van weidse gebaren, bombast of grootse muzikale statements; je zou hem een meester van het understatement kunnen noemen. Alle tracks op The Formless Fires hebben iets vloeiends, een soort organische vorm, waarbij de luisteraar ongemerkt meegenomen wordt, meedrijvend op de stroom van sfeerbeelden en emoties die de muziek oproept.
Een ander kenmerk van Bjrnfots muziek is dat hij elementen uit aanpalende genres, zoals pagan, death, classic heavy metal en thrash, op uiterst subtiele wijze in zijn nummers weeft en zo steeds wisselende muzikale patronen creert. Zijn riffs zijn altijd simpel, maar krachtig. De uitvoering is uiterst precies en strak, met telkens kleine variaties die voor een afwisselend sfeerbeeld zorgen, zonder dat de overgangen opvallen. Neem nu De Ddas Sng, dat een messcherpe thrashy riff heeft, simpel, maar heel catchy en die retestrak wordt uitgevoerd. Het refrein heeft pagan-invloeden, met een melodielijn die aan Dark Tranquility doet denken. De blastbeat die tijdens de solo plotseling wordt ingezet verrast en brengt een zekere urgentie. Alles komt tenslotte samen in het akoestische eindstuk, dat de rust terugbrengt. Heel mooi.
Dit album is duidelijk toegankelijker dan zijn twee voorgangers, waar de uitstekende en glasheldere productie zeker aan bijdraagt. Hier ligt wel het gevaar in Bjrnfots benadering, namelijk dat het te glad en te subtiel en te clean wordt. The Ancient Gods bijvoorbeeld, is een nummer met een rustig tempo en een swingende, bijna deinende riff, die de luisteraar bijna in slaap sust. Misschien is het bedoeld als een blackmetalballad, maar het mist intensiteit en urgentie en klinkt haast t gelikt. Niet meer als chte black metal, zou je kunnen zeggen.
Kvaen is op zijn best als de muziek agressief en intens is. En gelukkig is dat heel vaak het geval. Basilisk heeft een galopperende thrashbeat die het nummer letterlijk voortjaagt over de ijzige Zweedse vlakten. Traverse The Nether neigt naar blackened death, met proggy elementen in het gitaarwerk en een fijne bluesy gastsolo van Sebastian Ramstedt van Necrophobic over een riff die een meer thrashy vibe heeft. Een topnummer. Daarnaast verdient de titelsong een eervolle vermelding. The Formless Fires is een klassieke melodische blackmetalsong waar de agressie en furie van afdruipen.
De verrassing op dit album is Tornets Sng, dat onmiddellijk aan Satyricon doet denken. Het is enorm catchy en swingend, met sfeervol synthwerk en hier en daar deathmetalinvloeden. Helemaal geen slecht nummer, integendeel zelfs, maar de black-n-roll die in dit nummer overheerst valt echt een beetje uit de toon. Het toont in elk geval dat Bjrnfot nog lang niet klaar is met experimenteren. Ook in The Perpetual Darkness zitten black-n-roll-invloeden, maar hier zijn ze ingetogener en daardoor veel intrigerender en dus effectiever.
Bjrnfot weet alle invloeden, wisselingen in sfeer, stemmingen en tempi bijna achteloos tot een vloeiend geheel te smeden. Dit is deels te danken aan het gevarieerde en uitermate creatieve drumwerk van voormalig Amon Amarth-drummer Fredrik Andersson, die in de studio op de drumkruk plaats heeft genomen. The Formless Fire is een mooi staaltje moderne melodische black metal, ook voor niet-blackmetalliefhebbers heel toegankelijk, met prachtige, zorgvuldig geconstrueerde composities. Het is wel jammer dat het rauwe randje van Kvaens eerdere albums in de studio weggeslepen lijkt te zijn, wat misschien een gevolg is van de overstap naar Metal Blade. Maar dat is spijkers op laag water zoeken: The Formless Fires is gewoon een heel goede plaat.
Tracklist
1. The Formless Fires
2. Traverse The Nether
3. Tornets Sng
4. The Ancient Gods
5. Basilisk
6. De Ddas Sng
7. The Perpetual Darkness
8. The Wings Of Death
