De veelbesproken Noor begon dertig jaar geleden met muziek maken. Hij speelde in Kalashnikov, Uruk-Hai, Old Funeral en Satanel voordat hij zich concentreerde op zijn soloproject, dat vernoemd is naar het gelijknamige woord uit de Zwarte Taal van J.R.R. Tolkien, dat duisternis betekent.
Vikernes, die in 2008 officieel zijn naam heeft laten wijzigen in Louis Cachet (hij woont tegenwoordig met vrouw en kinderen samen in Frankrijk), neemt tussen januari 1992 en maart 1993 in zijn woonplaats Bergen vier ‘black’metalalbums op. Filosofem is de laatste van de vier. Deze verschijnt in 1996 via het inmiddels ter ziele gegane Engelse Misanthropy Records, het label waar rond die tijd ook onder meer Mayhem en In The Woods… aan verbonden zijn. Destijds zit hij een gevangenisstraf uit vanwege de moord op Mayhem-gitarist Øystein ‘Euronymous’ Aarseth en betrokkenheid bij het in brand zetten van drie kerken. In 2009 komt hij vrij op voorwaardelijke invrijheidsstelling. In de tussentijd maakt hij een paar ambient-albums en na zijn vrijlating maakt hij nog een aantal metal-albums om daarna zijn discografie af te ronden met nog een paar ambient-albums.
De ambient is ook op deze vierde full-length al nadrukkelijk aanwezig, met name in de laatste drie dronetracks waarin geen drumpartijen aanwezig zijn, waaronder het vijfentwintig minuten durende Rundtgåing Av Den Transcendentale Egenhetens Støtte. Enerzijds een hypnotiserend rustpunt, anderzijds een langdradige aangelegenheid. Het is dan ook een van de meest bekritiseerde tracks van deze release. Het op het laatste moment in de studio geschreven Tomhet van voorganger Hvis Lyset Tar Oss, een van de favorieten van de man achter het project, kan bijvoorbeeld op veel meer enthousiasme rekenen. Ook in de nummers op de eerste helft van de plaat hoor je de ambient duidelijk terug, met name in de rustige keyboardtonen. Neem opener Burzum, dat pas later vertaald werd als Dunkelheit (de Noorse en Engelse titels zijn de originele). Deze track is de allereerste die Vikerness voor zijn project schreef en het is een van de favorieten van zijn volgers.
Vikernes (ook bekend onder de pseudoniemen Greven, The Count, Bonk, Count Grishnackh en Greifi Grishnackh) wil met Filosofem afstand nemen van de gestroomlijnde deathmetalproducties. Hij wil een origineel en natuurlijk klinkend product voortbrengen en neemt net als zijn vorige albums bijna alles in één take op. Foutjes in de uitvoering blijven behouden. Het is evenwel het enige album tot dan toe waarvoor een clicktrack is gebruikt en de songs klinken daardoor ook strakker dan voorheen. De openingstrack is namelijk al eerder zonder clicktrack opgenomen tijdens de sessies van Hvis Lyset Tar Oss, maar dat resulteerde in een fluctuerend tempo. Vandaar de switch naar clicktrack. Nog een opmerkelijk feit: in de Grieghallen Lydstudio stond slechts een drumstel met een enkele basdrum en daarom is deze sample dubbel opgenomen. Binnen zeventien uur zijn de albumopnamen afgerond.
Het geluid van de gitaar en de vocalen zijn een bijzonder verhaal. Het gitaargeluid is gecreëerd door een Weston-gitaar aan te sluiten op de versterker van de stereotoren van zijn broer, wat fuzz-pedalen te gebruiken en vervolgens laag over laag in te spelen. Voor de opnamen van de extreme vocalen is de slechtst klinkende microfoon gebruikt die in de studio voorhanden was; die van een headset. Het resulteert in een rauw en scherp geluid met veel distortion. Toch klinkt het geheel definieerbaar en sfeervol. Juist die kille, mysterieuze sfeer geeft het geheel een sterk karakter. Wie krijgt er nu niet kippenvel van het luisteren naar de riffs van Jesu Død? Zelfs na veel luisterbeurten.
Een andere kracht van dit album is de kracht van herhaling, zo blijkt direct uit het openingsnummer, dat statige en hypnotiserende drum- en keyboardpartijen bevat en dankzij de eenvoud van de partijen goed blijft hangen. Het nummer blijft zich bovendien ontwikkelen vanwege het toevoegen van lagen, zoals ijzingwekkend en meeslepend getokkel. Ook in het grimmige en monumentale Jesu Død keren de kracht van herhaling en het slim toevoegen van lagen terug. De ideeën in het trage Beholding The Daughters Of The Firmament (of Erblicket Die Töchter Des Firmaments zo u wilt) zijn niet slecht, maar halen het niet bij het niveau van het legendarische openingsduo.
Na het aanvankelijke enthousiasme valt er dan ook minder te genieten. Zo had Rundtgåing Av Den Transcendentale Egenhetens Støtte beslist korter mogen duren om zodoende meer impact te hebben. Het is een album dat de verschillende kanten van Burzum laat horen. De kant van de atmosferische black en de kant van de minimalistische, soms aan Tangerine Dream herinnerende ambient. Het levert uiteenlopende reacties op, waarbij vooral de eerste drie songs de hemel ingeprezen worden. Complimenten zijn er ook voor het artwork van Theodor Kittelsen (met de naam Op Under Fjeldet Toner En Lur’s (Up In The Hills A Clarion Call Rings Out)), dat de sfeer van de muziek en teksten goed weergeeft. Filosofem is een significant en puur album met een eerlijke en oprechte sound. Vikerness heeft originaliteit hoog in het vaandel staan en dat levert in dit geval een representatie op van de man die tot op de dag veelbesproken is, maar ondertussen een rustig leven tracht te leven op het Franse platteland. Aanbiedingen om voor veel geld live op te treden, slaat hij dan ook af. Vikerness is met zijn werk in de jaren negentig tot op de dag van vandaag een inspiratiebron voor veel projecten en bands, veelal op het gebied van atmosferische/dronistische/depressieve black metal.
When night falls
she cloaks the world
in impenetrable darkness.
A chill rises
from the soil
and contaminates the air
suddenly...
life has new meaning.
Tracklist:
1. Burzum
2. Jesu Død
3. Beholding The Daughters Of The Firmament
4. Decrepitude I
5. Rundtgåing Av Den Transcendentale Egenhetens Støtte
6. Decrepitude II
.jpg){kind=small}
