Z'n voornaam is nul-één. Zero-One.

Planeet Y komt voor op Universal Migrator, het ras Forever wordt al op Into The Electric Castle genoemd. Hoe lang liep je al met het idee om die planeet en dat ras wat verder uit te diepen?

Al van voor The Human Equation. Het eerste verhaal dat ik voor The Human Equation had was een heel verhaal over planeet Y. Het was eigenlijk een vervolg op Electric Castle, waarin alle personages van die cd naar planeet Y gehaald werden, en daar op een bepaalde manier werden leeggezogen. Het was een heel morbide verhaal. Op een gegeven moment heb ik dat veranderd, en heb ik er The Human Equation van gemaakt. Maar eigenlijk al vanaf het moment dat ik Electric Castle had gemaakt ben ik al benieuwd hoe het eruit ziet op planeet Y. Vooral ben ik benieuwd naar waarom die aliens, Forever, hun emoties verloren hebben. Dat wordt op die plaat eigenlijk niet uitgelegd.

Dat doe je dus op deze cd, maar zonder de songteksten erbij is het toch ook nog heel moeilijk te begrijpen.

Ja inderdaad. De reacties die ik kreeg op The Human Equation waren dat mensen het eigenlijk te makkelijk vonden. Dat het teveel uitgelegd werd. Het werd teveel je strot in geduwd. Er was niks meer te ontdekken tussen de regels. Ik had bij deze zoiets van "okee jongens, ik zal het eens wat moeilijker maken."

In de biografie die ik meegeleverd gekregen heb staat het wel redelijk uitgelegd. Komt er zoiets ook in het cd-boekje te staan?

Nee nee. Ik vind het leuk als mensen hun eigen fantasie er op los laten. Dat vind ik zelf ook altijd leuk. Als je het meteen begrijpt is het leuk, maar dan gaat de lol er toch snel van af. Maar als er meer te ontdekken valt blijft het interessant. Daarnet zat ik bijvoorbeeld tv te kijken, Classic Rock, en daar kwam Running Up That Hill van Kate Bush voorbij. Ik snap geen jota van die tekst, en dat intrigeert me dan. Iedereen gaat z'n eigen ideeën er aan geven. Misschien weet ze zelf ook wel niet eens waar het over gaat. Dat vind ik dan leuk, het zet je aan het denken.

Universal Migrator begint in de 22e eeuw, en telt dan steeds terug. Waar ergens haakt dit nieuwe verhaal in die tijdslijn in?

In principe helemaal terug naar het begin. Vandaar ook de catchline in de trailer "back to the roots", en dan way back. Dus waar komen we vandaan. Het begint natuurlijk op planeet Y, hoe zijn ze daar hun emoties kwijtgeraakt. Ze worden afhankelijk van machines. Dan besluiten het menselijk ras te creëren, en sturen ze hun DNA naar de aarde toe. Het is eigenlijk vanaf het begin van de mensheid.

Maar ook hierin zit weer een grote tijdspanne, als ik het zo bekijk.

Ja, ja, maar dat komt omdat het zo bombastisch is. Dat is met al mijn platen wel. De muziek is zo groots en bombastisch, daar hoort een groot verhaal bij. Maar de muziek inspireert me voor het verhaal he. Het is niet zo dat ik eerst het verhaal heb en dan de muziek erbij ga maken. Het is altijd dat ik eerst de muziek heb, en dan kom ik door de muziek op het verhaal.

Staat de muziek dan ook al in deze volgorde?

Dat is het laatste wat ik doe voordat ik het verhaal ga maken. Alle muziek heb ik, en het eerste wat ik dan heb is de muziek in goeie volgorde zetten. Dat is heel moeilijk, want dan heb ik nog geen teksten geschreven.

Maar je hebt dan toch wel al en soort idee van de volgorde van het verhaal? De hoofdlijnen?

Nee. Ik laat me volkomen door de muziek inspireren. Dus komt er een heftig stuk muziek dan zal er ook iets heftigs in de tekst komen. En dan zelfs nog komen eerst de zangers, die ga ik dan verdelen over de muziek die ik dan in volgorde heb gezet. Pas als ik de zangers heb ga ik de teksten schrijven. Ik pas zelfs de teksten aan op de zangers. Dat werkt makkelijker voor mij. Ik zou niet eens andersom kunnen werken.

Een van de gaafste stukken op het album vind ik het samenspel tussen Jorn Lande en Floor Jansen. Welk stuk op het album geeft jou na 1000x luisteren nog steeds kippenvel?

Waking Dreams. De samenwerking tussen Jonas Renske en Anneke in het refrein vind ik super. Ik vind het zo'n heerlijk relaxt nummer. En ook daar waar Jorn met Floor loos gaat, zoals in Liquid Eternity of Beneath The Waves. Dat vind ik super.

Toen ik je interviewde voor The Human Equation vroeg ik je waarom de echte personages op dat album geen naam hebben, en toen zei je dat het komt omdat je die toch nooit kan onthouden als je bijvoorbeeld een film kijkt. Ik vind het nu wel grappig dat Simone Simons en Phideaux Xavier wel bij naam genoemd worden, en jijzelf ook. Zo is het wel makkelijk te onthouden he?

Dat klopt hahaha. Op dit album heb ik zeventien zangers en zangeressen bij elkaar gezet. Tien ervan zijn aliens, Forever, en zeven zijn mensen. Toen ik met Web Of Lies bezig was leek het me wel grappig om die zeven mensen hun eigen naam te geven. Dus ik heb Simone toen opgebeld, om te vragen of ze het niet raar vond als haar tegenspeler in het nummer haar bij naam noemt. "Nee nee, helemaal te gek" zei ze. En wat het Forever ras betreft is wat ik bij jou zei bij The Human Equation: ik wou ze geen namen geven. Dan krijg je van die alien namen, zoals Ziltoid en Mork en captain Spock, en weetikveelwat. Dat wou ik vermijden. Op de promo's staan de namen van de zangers bij de teksten, in het uiteindelijke cd-boekje staan er symbolen. Ik heb de zangers zelf hun symbolen laten kiezen. Die komen dus steeds voor de regels te staan.

En bij de mensen?

Gewoon hun eigen naam. Dus PX is Phideaux, Simone is Simone.

En wie is dan die OL waar Simone nog over zingt in Web Of Lies?

Dat is haar vriendje, de toetsenist van Kamelot. Oliver.

Ik moet zeggen dat ze wel erg naief overkomt in dat nummer. Eerst valt ze voor PX, zonder dat ze hem ooit ontmoet heeft.

Dat gaat natuurlijk over de vervlakking die optreed door de technologie. Het gaat over Relatieplanet. Ik zie dat soort dingen rond me gebeuren. Een vriend van me was heel erg met die Relatieplanet site bezig. Hij zat echt van "oh ik ben helemaal verliefd, ik heb het helemaal gevonden." Een week later vroeg ik hoe het met z'n vriendin was.

"Welke?" vroeg hij.
"Truus"
"Nee joh, ik ben er alweer drie verder. Die ik nu heb ben ik helemaal verliefd op!"

Zo kreeg ik dat idee voor dat nummer. Hoe vervlakkend dat eigenlijk is. Hij heeft dat anderhalf jaar gedaan, en het was echt verslavend. Het was een snoepdoos. Constant afspraakjes maken, maar uiteindelijk is hij er toch vanaf gegaan. Toen kreeg hij een baan, en heeft hij een superleuk meisje ontmoet.

Web Of Lies begint met het geluid van een modem. Je wilt toch ook niet suggereren dat Simone nog zo ouderwets is? Of jij.

Hahaha nee leuk dat je daar naar vraagt. Het zit zo: ik had daar eigenlijk dat Windows geluid, je kent het wel uit die reclames. Dus ik had de cd naar de platenmaatschappij gestuurd. Die belden gelijk op, van "je bent heeeelemaal gek. Als we met iemand geen rechtzaak willen hebben is het wel Microsoft." Ik dacht dat het niet zo zou opvallen, het zit op de achtergrond enzo.
"Nee nee, absoluut niet! Veranderen!"
Dus ik dacht echt van "shit wat moet ik nou?" Want op al die geluiden zitten wel auteursrechten. Het enige waar natuurlijk auteursrechten op zitten is natuurlijk dat bliepbliepbliep van een modem.

Maar aan de andere kant is dat geluid wel heel typerend, je hebt gelijk door waar het over gaat.

Precies. Dat wilde ik ook. Connect The Dots en Web Of Lies zijn twee hele rare nummers. Op een cd die eigenlijk over planeet Y gaat, waar machines uit het water komen enzo, staan dan tussendoor twee nummers die zich op aarde afspelen. Ik wou dat heel duidelijk maken. Connect The Dots begint dus met een auto, en Web Of Lies met computergeluiden.

Maar wel heeele oude computergeluiden. Ben je zelf trouwens meer een analoog of een digitaal persoon?

Wat het beste klinkt. Ik ben niet principieel.

Niet per sé met geluid, maar met alles. Ben je meer van de nieuwe technologie, of juist van de ouwe meuk?

Nou, ik merk dat technologie niet beter wordt. Ik had een mobiel, nou dat ding was helemaal te gek. Daar kon ik een maand mee doen. Maar iedereen lachte me uit, want het was zo'n enorm strijkijzer. Zo'n oude Nokia. Iedereen vond het belachelijk. Dus ik dacht "vooruit." Dus ik koop een splinternieuwe, de chocolate-weetikveelwat, met beeldschermpje enzo. Ik heb niks dan ellende met dat kreng. Na twee dagen is ie alweer leeg. Nog een voorbeeld: ik haat ook updates. Dan heb je een programma dat lekker werkt, maar dan moet je updaten anders werkt het niet meer. Maar je programma wordt er niks beter van. Zo heb ik weer een nieuwe Norton gekocht. Ik heb niks dan ellende, want dan schakelt ie weer vanalles uit. Maar je moet updaten, anders ben je verouderd.

Zolang het werkt zou ik dat niet doen. Doe ik ook nooit.

Met Pro-Tools moet je dat wel doen. Dan krijg je nieuwe plugins, en die werken dan niet op het oude systeem. Dan moet je wel meegaan. Hetzelfde met Quicktime of Realplay. Als je die niet update kun je de filmpjes niet meer zien. Dan heb je niet de nieuwe codecs. Het is echt een blessing en een curse, technologie. Daar gaat de plaat ook over.

Dat is wel een terugkerend thema op je platen. Wat fascineert jou daar zo aan?

Ik merk hoe afhankelijk we er van zijn geworden. Ik sta 's ochtends op, ren naar m'n computer en ga m'n emails doen. Als het dan niet werkt kan ik niks. Ik kan niet verder. In m'n studio ook: als de computers het niet doen kan ik niks doen. Dan merk je hoe afhankelijk ik er van ben geworden. En hoe angstig dat eigenlijk is. Dan denk ik terug aan de tijd dat ik Electric Castle maakte op een gewone bandrecorder. En die plaat klinkt helemaal te gek. Die is super goed. Wordt het dus allemaal wel beter, met nieuwe technologie? Dat zijn dus dingen waar ik wel constant over aan het denken ben.

Het wordt ons wel makkelijker gemaakt, denk ik. Bijvoorbeeld om je plaat te editen lijkt het me makkelijker.

Natuurlijk, het is makkelijker, maar maakt het je plaat beter? Snap je? Daarvoor moest je veel inventiever zijn. Als je oude Beatles hoort uit de zestiger jaren, toen ze alleen nog maar vier-sporen recorders hadden... Wat ze toen flikten was echt heel gaaf. Ze moesten met tapeloops werken enzo. Dus ik vraag me af of het ook echt allemaal wel beter wordt nu. Natuurlijk wordt het makkelijker. Maar wordt het uiteindelijk ook wel sneller? Want hoeveel tijd ben je eigenlijk wel niet kwijt met het oplossen van problemen?

In het verleden gaf je aan dat je het liefst steeds met nieuwe mensen werkt. Op welk moment dacht je van "ik moet Anneke en Floor er toch weer bij hebben."

Die regel gold alleen voor The Human Equation. Toen wilde ik alleen met nieuwe mensen werken. Met Anneke heb ik altijd al weer willen samenwerken sinds Electric Castle, maar ze kon niet vanwege The Gathering. Nu weer wel, gelukkig. En wat Floor betreft had ik iemand nodig die in duet met Jorn Lande zou gaan. Dus ik zat te denken wie dat het beste zou kunnen. Ik wilde er geen andere man tegenover zetten, dus toen dacht ik gelijk aan Floor. Ook omdat zij een grote Jorn Lande fan is.

Met welke van de zangers had je nog moeite om ze te overtuigen om mee te doen op het album?

Met Daniel Guildenlöw. Niet zo zeer om te overtuigen, maar meer om een antwoord te krijgen. Dat viel niet mee. Maar daar had iedereen me al voor gewaarschuwd. Hetzelfde bij Jorn Lande. Hij doet mee op iedereen z'n plaat, dus ik dacht dat dat wel zo gepiept zou zijn. Maar het viel bij hem ook niet mee om antwoord te krijgen. Maar uiteindelijk dus wel.

En de rest ging allemaal soepeltjes?

Ja de rest had er direct wel oren naar. Uiteindelijk is het dan nog wel moeilijk om precies een datum af te spreken, wanneer ze tijd hebben. Maar dat doet m'n manager voor me, dat hoef ik gelukkig niet allemaal te regelen.

Heb je ze allemaal laten overvliegen?

Ja, op twee na. Ty Tabor van King's X deed maar een half nummer. Om helemaal uit Amerika over te vliegen voor een half nummer is wat overdreven. En Phideaux, PX van Web Of Lies, had maar vier regels, dus die ga je ook niet laten overvliegen. Maar de rest is allemaal langsgekomen.

Wat me opvalt is dat de zangers uit alle hoeken van de wereld komen, maar de zangeressen komen uit Nederland en België. Hebben wij zoveel goeie zangeressen, of zo weinig goeie zangers?

Ik denk allebei. Of ik denk dat de zangers hier in Nederland gewoon geen kans krijgen. Maar op zangeressen-gebied hebben we met bijvoorbeeld Epica, After Forever, The Gathering en Within Temptation niet slecht geschoten, denk ik. Maar het is eigenlijk puur toeval. Het is niet iets wat ik bewust heb gedaan. En er staat geen Nederlandse zanger op. Nou ja, alleen Wudstik.

Staat Alice Cooper nog op je verlanglijstje, voor een volgende cd?

Nou, die ellendeling heeft het gewaagd om op de nieuwe Avantasia mee te doen, godverdegodver. Dus hij is nou tweedehands, dus hij kan ophoepelen hahaha. Nee, dat vond ik niet leuk. Ik hoorde het, en ik begon echt met dingen te gooien hier. Ik ben opgegroeid met Cooper. Als klein mannetje van negen had ik hem al ontdekt. Nee, ik was in eerste instantie niet blij. Ik heb gelijk naar Tobias van Avantasia een mail gestuurd, van "godverdegodver, teringlijer, hoe kom je er op?"

En wat zei hij?

Ik kreeg geen mail terug. Het was naar een MySpace adres. Misschien was het een fansite ofzo, ik weet het niet, of heeft hij het niet ontvangen. Of hij kon er de humor niet van inzien, maar dat kan ik me niet voorstellen. Maar echt jammer, man.

En Dio, gaat dat nog lukken?

Eeeeeh, ja ik heb toen met hem gesproken, en hij zag het wel zitten. Maar ik heb 'm daarna tien keer gemaild, en niets meer van gehoord. Dus dat is ook einde verhaal. Maar als je het al een paar keer hebt geprobeerd ga je de moed ook opgeven. Het is bij mij ook "graag of niet." Ik bedoel, als ik echt heel erg moet doordrammen dan hoeft het voor mij ook niet. Iemand moet het ook wel gaaf vinden om te doen. Een Bruce Dickinson vond het supergaaf om mee te doen. Hij vond het een wereldnummer, en vond de muziek te gek. Dan is er een wisselwerking, en die moet er wel zijn voor mij.

Er komen weer drie versies van het album, net als bij The Human Equation. Dat was toen goed bevallen?

Het is niet de keuze van mij, maar die van de platenmaatschappij. In principe geef ik de platenmaatschappij een licensie om de plaat uit te brengen, voor Europa en Amerika aan InsideOut. Zij hebben de grootste markt. Ik heb natuurlijk die dvd erbij. Omdat ik het hele proces film, met interviews erbij, is dat supergaaf om dat te delen met de fans. Maar ik kan me voorstellen dat niet iedereen daar in is geïnteresseerd, dus je moet hoe dan ook twee versies uitbrengen. Een met dvd, en een zonder. Fans vinden het supergaaf om een speciale versie te hebben, een limited edition. Dat hebben we met The Human Equation gemerkt. Daar zijn er maar 20 of 30 duizend van..

"maar 20 of 30 duizend" ??? Dat vind jij "maar" ?? Dat is toch behoorlijk wat tegenwoordig.

Ja ja ok. Maar het is zo op. Bij het eerste uitzenden van de plaat is dat al op. Het is een leuk hebbeding. Deze nieuwe wordt dan niet het boekwerk wat The Human Equation had, want die viel bij veel mensen uit elkaar. Nu hebben we er een heel uitvouw-ding van gemaakt.

En je gaat 'm weer signeren bij Plato, las ik.

Ja ze hebben er al heel wat van besteld, dus dat wordt een pittige signeersessie.

Op 01011001 heb je weer meer zangers dan op de vorige, en het is weer een dubbel-cd. Ben je niet bang dat als je eens een cd wilt maken met een beperkt aantal zangers, of maar één cd, dat mensen dan gaan zeggen dat het tegenvalt omdat er minder mensen meedoen, of omdat het album korter is?

Daar ben ik wel een beetje bang voor, want dat zou best kunnen ja. Er was zelfs sprake van dat deze cd een enkel-cd zou worden, want ik ben begin vorig jaar door een niet zo makkelijke periode gegaan. Toen zag het er naar uit dat het één cd zou worden. M'n manager zei toen al dat dat niet zo verstandig zou zijn. Omdat men wist dat ik het moeilijk had, en dan maar één cd zou uitbrengen, zouden ze denken dat ik geen ideeën meer had. Toen ik aan het werk was kreeg ik gelukkig veel meer ideeën, en werd het een dubbel-cd. Eerst was er ook geen balans. Ik had alleen maar donkere nummers; de meer melodieuze en opgewekte nummers misten. Maar om op je vraag terug te komen: een beetje wel. Ik kan me wel voorstellen dat mensen zullen denken van "hij is z'n inspiratie kwijt." Maar ik ben het wel van plan, moet ik zeggen. Ik denk eigenlijk een beetje dat deze cd, 01011001... Complete the Circle heet het laatste nummer, en dat is ook wat het is: hij maakt het hele verhaal compleet. Er komen stijlen terug van vorige cd's. Ik denk dat als ik nog een Ayreon ga doen, dat ik met iets anders moet gaan komen. Ik zou alleen nog niet weten wat, want dat is heel moeilijk. Ayreon heeft zoveel verschillende stijlen, dus hoe kom je met iets nieuws?

Maar je zegt "als je nog een Ayreon gaat doen." Nadruk op "als."

Nee ik ga sowieso een Ayreon doen. "Wanneer ik de Ayreon ga doen" moet ik zeggen. Ik wil eigenlijk niet weer met zo'n batterij aan zangers. Deze keer is het gewoon zo gegroeid. Dat werd het gewoon, op een gegeven moment. Het was niet zo gepland. En dan zegt iedereen nog "ja" ook. En dan krijg je van een Bob Catley de vraag of hij mee mag doen. "Ja shit man, tuurlijk, gaaf!"
Ik denk dat ik het de volgende keer toch kleiner wil houden, en anders aanpakken. Ik denk dat als ik er nog een op deze manier maak, ik in herhalingen ga vallen. En daar wil ik voor uitkijken.

Voor Beneath The Waves staat een clip op je site. Wiens idee was het om voor dat nummer een clip te maken?

Nou, ik was twee jaar geleden al met de maker in gesprek, en hij zou eigenlijk een film maken bij de hele cd. Maar toen had ik het verhaal nog niet. Toen ben ik al met het verhaal gekomen van de onderwater-planeet. Dus toen zijn we samen aan een verhaal gaan werken, en is hij al plaatjes aan het maken. Maar toen hij bezig was kwamen we er al achter dat je voor 100 minuten aan CGI film je jaren bezig bent. Dus toen hebben we besloten om het voor één nummer te doen. Ik heb een jaar geleden moeten kiezen welke het werd, maar toen had ik nog geen zang, geen teksten, niks. Ik heb de keuze moeten maken op basis van een instrumentaal nummer, en toen vond ik dat het gaafste nummer. Zo is dat gekomen.

Live spelen doe je niet, dus behalve wat interviews, wat staat er de komende tijd nog op de agenda?

Het hele promotiegebeuren, inderdaad. Buiten interviews is dat ook wat handtekeningen zetten in platenzaken. We hebben de releaseparty in Utrecht, daar spelen we nog wat acoustische dingetjes. Ik denk dat ik zo'n tien tot vijftien gastmuzikanten meeneem. We spelen drie kwartier acoustisch. Een beetje ongedwongen, we gaan er ook niet voor repeteren. En ik ga nog naar Velvet Breda en Velvet Delft voor wat handtekeningen te zetten, en er komen er nog een paar bij. En ik doe dan nog wat acoustisch met Marjan. Ze zingt mee op E=MC2.