Zondag

Na vier intensieve dagen is de Afterburner altijd een kwestie van doorbijten. Toch staat er vandaag meer dan genoeg fraais geprogrammeerd. Zoals de laatste jaren wel vaker het geval is, ontpopt de Koepelhal (met name The Terminal) zich tot het blackmetalepicentrum van het festival. De meer eclectisch aangelegde muziekliefhebbers kunnen terecht in de 013, waar de programmering vandaag eigenlijk niets met metal te maken heeft. Toch kan ook de groep die The Terminal vandaag opent natuurlijk geen eclectische houding ontzegd worden. Het Nederlandse Laster is misschien ooit begonnen als blackmetalband, maar het drietal heeft zich inmiddels al ruimschoots hiervan verder ontwikkeld tot een experimentele, kunstzinnige en dynamische mengelmoes van post-punk, jazz, post-rock en – vooruit – wat lichte blackmetalinvloeden. 'Obscure dance music' noemt het drietal zijn muziek zelf – en dat is niet eens zo'n gekke beschrijving. Het optreden van vandaag staat in het teken van het zeer sterke en intrigerende, meest recente werkstuk Andermans Mijne (2023), dat zich ondanks de vele details en lagen heeft ontpopt tot een verrassend catchy werkstuk. Laster maakt zijn opwachting met de steevast gebruikte, witte maskers, die in combinatie met de zwarte hemden en cols voor een intrigerend schouwspel zorgen. Zanger/gitarist N., die met een theatrale buiteling het podium opkomt, klinkt in het titelnummer nog wat zacht – zowel de vocalen als het gitaargeluid verdrinken ietwat in de mix – maar weet gaandeweg meer zijn stempel te drukken op het optreden. Zijn levendige en dynamische cleane vocalen komen live goed tot hun recht. Het drum- en baswerk is eveneens zeer indrukwekkend: de muziek swingt erop los en zit boordevol spannende details en abrupte wisselingen. De kunstzinnige achtergrondbeelden passen goed bij de sfeer van de muziek. Laster presenteert zich vanmiddag met overtuiging aan een internationaal publiek.

We hebben deze editie al verschillende speciale composities te horen gekregen, maar een van de meest ambitieuze is toch wel Lux Tenera – A Rite To Joy. Het is een project van Die Wilde Jagd-frontman, multi-instrumentalist en componist Sebastian Lee Philipp, die voor de gelegenheid samenwerkt met het vijftigkoppige Metropool-orkest. Onder de noemer Die Wilde Jagd With Metropole Orkest verzorgen zij een uniek optreden, waarin ambient, psychedelische klanken, wereldmuziek en klassieke muziek samenkomen. Het hoofdpodium is dan ook tot aan de rand gevuld, met Philipp in het midden staand achter een soort mengpaneel, een dirigent naast hem, het voltallige orkest achter hem en twee enorme trommels die aan de zijkanten van het podium staan opgesteld. De compositie ontvouwt zich traag, met een heel subtiele opbouw. Wat direct opvalt – en een enorme prestatie is – is dat het geluid werkelijk perfect staat afgestemd. Als het hele orkest aanzet, levert dat kippenvel over het hele lichaam op. Ook de respectvolle stilte van het publiek is mooi om op te merken. Iedereen in de zaal lijkt met volle aandacht bij dit moment. Eerlijk gezegd bezwijkt het optreden af en toe wel ietwat onder zijn eigen pretentie, vooral op het moment dat Philipp een soort noisetoon produceert die minutenlang wordt aangehouden en qua sfeer totaal niet past. Maar ondanks die sporadische momenten is het een boeiend spektakel om te bekijken. En dat we ooit nog eens een iemand een carnyx - een koperen blaasinstrument dat tijdens de IJzertijd werd gebruikt en eruit ziet als een lange trompet met een beker in de vorm van een wild zwijn – zouden zien bespelen tijdens Roadburn, had ik niet kunnen bedenken.

Dat het bij Neptunian Maximalism wel eens druk zou kunnen worden, had ik verwacht, dus direct na de laatste tonen van Die Wilde Jagd sprint ik naar de Next Stage. Net op tijd om nog een plekje helemaal achterin de al bomvolle zaal te bemachtigen, terwijl zich intussen voor de deuren al snel een lange rij begint te vormen. Het gezelschap uit België, dat zichzelf presenteert als een 'gemeenschap van culturele engineers' met een steeds wisselende line-up, debuteert in 2021 tijdens Roadburn Redux. De immense, uitgesponnen nummers van het collectief bouwen heel langzaam op tot machtige soundscapes. Eerder omschreef ik het als een geestverruimende combinatie van drone, ambient, krautrock, psychedelica, free-jazz en oriëntaalse muziek - alsof het beste van het oude werk van Nadja en Aidan Baker wordt gecombineerd met de duistere 'vibe' van Wolvennest, aangevuld met de experimenteerdrift en psychedelische diepgang van Acid Mothers Temple. Vanmiddag presenteert het zestal zijn nieuwe album Le Sacre Du Soleil Invaincu, een smeltkroes van psychedelische rock en traditionele, Hindoestaanse muziek. De inmiddels flink opgelopen temperatuur in de afgeladen zaal past in ieder geval goed bij de prachtige visuals van een feloranje zon. Het is dan ook puur genieten van dit heerlijke, psychedelische allegaartje, waarbij het publiek collectief wegdroomt in de uitgesponnen composities met mantra-achtige zang. Neptunian Maximalism dompelt de zaal tachtig minuten lang onder in een andere wereld. Dit is psychedelische, wereldse muziek in optima forma!

Na een wat langere eetpauze toog ik voor de laatste optredens van het festival naar De Koepelhal. Daar staat de Nederlandse blackmetalband Fluisteraars op het programma. Dat is bijzonderder dan het misschien op het eerste gezicht lijkt: de groep uit Bennekom speelde tot voor kort namelijk nog nooit live. En dat terwijl deze groep toch een reeks uitermate degelijke platen heeft afgeleverd, van de hypnotiserende, atmosferische black metal van Dromers (2014) en Luwte (2015) tot aan het zeer fraaie, experimentelere Bloem (2020). De zaal is dan ook behoorlijk goed gevuld en de groep heeft een kleine schare buitengewoon fanatieke fans meegenomen. Het is in ieder geval mooi om te zien hoe enkele beren van kerels elkaar voortdurend op de schouders slaan en als kinderen in een snoepwinkel staan te glunderen tijdens de set. En eerlijk is eerlijk: Fluisteraars laat een ronduit uitstekende indruk achter. De podiumpresentatie van zanger Bob Mollema is wat eigenzinnig, maar werkt wel goed. En met zijn strot is al helemaal niets mis. Gek genoeg kiest Fluisteraars ervoor om vooral nieuwer werk te spelen – zo worden de eerste twee platen overgeslagen – maar gelukkig komen van Bloem in ieder geval het uitstekende Tere Muur (felle passages en zeer overtuigende, meeslepende riffs) en het fenomenale Nasleep (met die prachtige, bitterzoete post-rockinvloeden) voorbij. Fluisteraars weet als geen ander te spelen met verschillende emoties. Zo slaagt de band er regelmatig in om bikkelhard te beuken, maar tegelijkertijd ook hypnotiserend, dromerig en bijna romantisch te klinken. De uitstekende sound zorgt ervoor dat de muziek verder open bloeit, om toch maar even bij het botanische thema te blijven. Uitstekend optreden!

Met The Jesus And Mary Chain heeft de organisatie van Roadburn een van de oudgedienden binnen de shoegaze en noiserock weten te strikken. Deze groep uit Schotland is opgericht in 1983 en was tot 1999 behoorlijk succesvol. Sinds 2007 is de band weer actief en het dit jaar verschenen, nieuwe album Glasgow Eyes biedt natuurlijk een uitgelezen kans om de heren uit te nodigen voor een bezoek aan Tilburg. Het zal voor sommigen waarschijnlijk jeugdsentiment zijn, maar wie net als ik niet perse is opgegroeid met deze muziek, hoort toch vooral een nogal monotone en weinig inspirerende collectie niemendalletjes van een stel futloze oudjes. Het helpt ook niet mee dat de band er zelf nogal ongeïnteresseerd bij staat, bijna alsof ze aan het repeteren zijn in plaats van een groot festival afsluiten. Het zeurderige, nasale stemgeluid van Jim Reid behoort ook niet tot de meest inspirerende. Ik hoor in een half uur tijd één nummer dat wat meer uptempo is – en dan klinkt het materiaal direct een stuk beter – maar als de groep daarna weer terugschakelt naar hetzelfde kabbelende tempo houd ik het voor gezien. Dit is niet aan mij besteed.

Gelukkig weet Dödsrit wel hoe er een feestje gebouwd dient te worden. Want dat is wat er gebeurt in The Terminal. Deze Zweedse formatie heeft een heerlijke eigen sound gevonden, die de beste elementen van epische black metal, melodieuze heavy metal en vuige crust combineert tot een verrukkelijk geheel. In lange, stoere composities strooit de band met smeuïge heavymetalriffs en vliegt het twingitaarwerk de zaal om de oren. Dödsrit laat vanavond liefst drie nummers van het uitstekende, nieuwe album Nocturnal Will de revue passeren, waarvan de sublieme opener Irjala en het met Iron Maiden-riffs doorspekte Nocturnal Will het meeste indruk maken. Met een sound die doet denken aan die Britse vaandeldragers van de heavy metal, in combinatie met de donkere melodieën van Dissection en de attitude en groove van Entombed, verandert Dödsrit de zaal voor de laatste keer in een kolkende kluwen haren en gebalde vuisten. Iedereen om mij heen staat met een grijns van oor tot oor te genieten van dit spektakel, dat bovendien van een uitstekend geluid is voorzien. Na dit optreden besluit ik mijn bed op te zoeken, want een betere afsluiting van het festival kan ik me nauwelijks voorstellen.

Concluderend kunnen we stellen dat Roadburn 2024 met afstand de meest eclectische en diverse line-up heeft die het festival ooit heeft gehad. Een groot compliment aan de organisatoren is dat ze ondanks die grote variëteit over het algemeen een dusdanig gebalanceerd programma hebben samengesteld dat iedereen zijn eigen route kan bepalen (en zich tegelijkertijd kan laten verrassen). De sfeer is van begin tot eind gemoedelijk en zeker bij de Koepelhal hangt een echte festivalsfeer. De vele speciale composities vormen een verrijking voor het festival en leveren in vrijwel alle gevallen boeiende optredens op. En ook dit jaar stijgt bijna iedere band boven zichzelf uit en is het aantal tegenvallende optredens op de vingers van één hand te tellen. Een groot pluspunt is ook dat de organisatie oog heeft gehouden voor bands die de boel in vuur en vlam kunnen zetten en voor een collectief gevoel van euforie kunnen zorgen. Ik gaf het al aan bij de bespreking van de allereerste band (Riot City) en nu ook bij de allerlaatste band (Dödsrit), maar juist met die combinatie van eclectische, open-minded en emotionele performances enerzijds en bands die plezier en authenticiteit uitstralen anderzijds heeft Roadburn goud in handen.