Vrijdag 16 december

Het is nog erg rustig in de kleine zaal als het Overijsselse Burning Hatred, met voor de laatste keer Bas Wijnbergen op bas, aan zijn set begint. Dat komt onder andere doordat er buiten een lange rij mensen staat te popelen om naar binnen te mogen. Ze missen niet veel. De lompe, door de jaren negentig geïnspireerde death metal van het debuut Carnage (2015) slaat vroeg op de eerste festivaldag nog niet aan.

Ook in de grote zaal zit de sfeer er nog niet in. De ruimte blijkt te groot voor de Limburgers van Cirith Gorgor. Een verdieping lager had de razende, apocalyptische black metal van het recente Visions Of Exalted Lucifer beslist beter tot zijn recht gekomen. De tragere passages, zoals die in Wille Zur Macht, komen wel goed door, maar de snelle, ijzige riffs (bijvoorbeeld die van Into The Nameless Void) verzanden in een moeizaam te definiëren brei. Jammer, want aan de presentatie is veel aandacht besteed.

Ondanks dat het op muzikaal nog niet wil vlotten, is het al snel gezellig in de Effenaar. Het publiek stroomt inmiddels naar binnen en her en der ontmoeten vrienden, vriendinnen en oude bekenden elkaar. De gezelligheid is even belangrijker dan de herrie aan de oren.

Bij Toxic Waltz valt het soleerwerk in positieve zin op. De thrash van de oosterburen bevat veel tempowisselingen en dat pakt de ene keer beter uit dan de andere. Soms is er een interessante twist, maar het komt hier en daar wat fragmentarisch over. Het kwintet uit Bavaria, dat naar het gelijknamige nummer van Exodus is vernoemd, presenteert zich actief en toont speelplezier, maar had wat meer contact met het publiek mogen maken. De cover Am I Evil kan op de meeste bijval rekenen.

Frontman Bo Summer van Illdisposed kan zich herinneren dat de Denen slechts een keer eerder in Nederland optraden. Hij heeft het over Groningen in 1993, maar vergeet onder andere het optreden in Baroeg in 2005. Het zij hem vergeven. Zeker aangezien zijn andere opmerkingen wel hout snijden en grappig zijn. Zo grapt hij over het wat matte publiek: "You are very noisy for a Friday afternoon audience", heeft hij het over zijn hekel aan Zweden en zegt hij over een van de gitaristen: "He's gay, oh no, he's not gay, he's mental, that's even worse." De setlist beslaat 25 jaar groove metal, van Submit (geschreven in 1991, op het gelijknamige album uit 1995 verschenen) tot Again, de opener van het veertiende album Grey Sky Over Black Town (2016). De bas staat wat aan de harde kant, maar verder klinkt het aardig, al had de presentatie beslist energieker gemogen. Veel bijval is er niet. Slechts een klein groepje fans staat te genieten tijdens bijvoorbeeld Dark.

De mannen en vrouw van Bleeding Gods sloegen in 2012 de handen ineen, maar verdienden reeds eerder hun sporen in onder andere Altar, Sinister en Houwitser. In 2015 kwam het debuut Shepherd Of Souls uit en volgend jaar ziet de opvolger het levenslicht. De mix van veelal Amerikaanse death, thrash en groove klinkt aangenaam. De getriggerde basdrums van gastdrummer Michiel van der Plicht (God Dethroned, Apophys) staan wat hard in de mix, maar het geheel is verder definieerbaar. Een enkel nummer springt eruit en het is leuk dat de altijd enthousiaste George Oosthoek ook nog even komt meezingen.

Net als Cirith Gorgor had Enthroned beter tot zijn recht gekomen in de kleine zaal. Toch doen de Belgen het goed en weten ze redelijk wat bijval te genereren. Terwijl de instrumentalisten bijna onherkenbaar zijn, is het de frontman Nornagest die goed zichtbaar de ceremonie leidt. Shrines And Sovereigns, Baal Al Maut, Through Cortex en Of Feathers And Flames zijn enkele van de tracks die aan bod komen.

Het eerste hoogtepunt op vrijdag is Soulburn. Met Earthless Pagan Spirit op zak walst de grimmige deathmetalmachine de volle zaal plat. Wat een muur van geluid zetten de mannen hier neer. Zowel het oude In Suffocating Darkness als de nieuwe tracks Withering Nights en Where Splendid Corpses Are Towering Towards The Sun doen het goed bij de bezoekers. Frontman Twan van Geel geeft alles wat hij heeft en de vette riffs doen onder aanvoering van een solide ritmesectie de rest. Soulburn is zelfs bijna letterlijk niet te stoppen als het buiten de curfew nog een nummer wil inzetten. Het smaakte ook eigenlijk naar meer. Zeer overtuigend!

Dat geldt ook voor Hail Of Bullets en dat is mede te danken aan Dave Ingram. Het is voor hem de eerste keer in tien jaar dat hij in Europa op het podium staat en hij doet het uitstekend. Uiteraard wijken zijn extreme vocalen flink af van die van Martin van Drunen, maar alhoewel het een kwestie van smaak is, stoort het geen moment. Integendeel, de man maakt een zeer gemotiveerde, ontspannen indruk en toont zich charismatisch. Hij komt na de show graag een biertje drinken met de fans aan de bar, maar niet nadat hij onder meer General Winter, Red Wolves Of Stalin, het aan Martin 'Kiddie' Kearns opgedragen Tokyo Napalm Holocaust en fanfavoriet Ordered Eastwards de zaal in heeft gebruld. Sterk optreden!

De overtuigende fase houdt aan met Wederganger. Voor de ene bezoeker een bevestiging van de kwaliteiten van deze heren, voor de ander een ontdekking. De Gelderse 'undeath' metal is verhalend, hypnotiserend en intens. Intens is ook de presentatie van met name Alfschijn, die voor de cleane zang verantwoordelijk is. De Arnhemse formatie heeft het podium geheel in stijl ingericht en overtuigt van begin tot einde met zijn eigenzinnige black metal.

Voor Destruction is Eindhoven geen vreemd terrein. In 1987 was het voor de Duitsers de eerste keer dat ze op een buitenlands festival optraden, destijds aan de Smalle Haven tijdens de tweede editie van Dynamo Open Air. Schmier is wel in de war met de benaming van Eindhoven Metal Meeting. Hij maakt er een paar keer Eindhoven Metal Fest van. Wat maakt het ook uit, de klassiekers The Butcher Strikes Back en Bestial Invasion zorgen voor een pit. Toch is de reactie van de goed gevulde zaal bij veel andere tracks een stuk minder, zoals bij het nieuwe Second To None (van Under Attack uit 2016). Het optreden is wat aan de routinematige kant en behoort derhalve niet tot de hoogtepunten van de vrijdag.

Al blijft het showelement wat achterwege, de underground blackened death van Archgoat kan op goedkeuring rekenen. Je waant je zo weer in begin jaren negentig met een modderige demosound. Nostalgisch. De onverstaanbare, zachte grunts van frontman zijn sterk aan smaak onderhevig, maar passen tegelijkertijd wel bij de old school metal van de Finnen, met sinds vorig jaar Vnom als nieuwe drummer in de line-up. Ook al is de muziek soms wat repetitief, het drietal, waarvan de broers Lord Angelslayer (bas en vocalen) en Ritual Butcherer (gitaar) al sinds 1989 actief zijn, verdient respect.

Tot de hoogtepunten behoort ook Watain. Er is veel aandacht besteed aan het showelement (vlag, vuur, botten en beenderen) en dat levert een mooi schouwspel op. Eindhoven is een van de zeven steden tijdens de The Past Is Alive-tour, waarin Casus Luciferi (2003) in zijn geheel wordt opgevoerd. Een speciale set dus en een overtuigende performance van de invloedrijke Zweden. De theïstische satanisten, met Erik Danielsson als een roofdier voorop in de strijd, maken een gedreven indruk. Devil's Blood, Black Salvation en Puzzles Ov Flesh zijn slechts enkele van de highlights.

Tegenvaller van de vrijdag is Protector. De zaal is veel minder gevuld dan bij de vorige bands en er is veel in- en uitloop. Dat hangt samen met de prestaties van de thrashformatie (denk aan Sodom, Slayer en Possessed) uit Wolfsburg, die vandaag zijn vijftigste gig in een vaste samenstelling speelt. De Duitsers zijn reeds sinds 1986 actief, maar er is een periode van inactiviteit geweest na veel bezettingswisselingen. De ervaren muzikanten met patchjassen aan maken de indruk in een oefenhok te staan in plaats van op te treden voor een festivalpubliek. Gemiste kans.

Het optreden van Mayhem kent een valse start als blijkt dat de microfoon van Attila Csihar het niet doet. Toch herstelt het legendarische blackmetalcollectief zich snel van deze tegenvaller. Freezing Moon is een vroeg hoogtepunt en de versnelling van drummer Hellhammer in Cursed In Eternity blijft indrukwekkend. Attila opereert soms van achter een altaar, maar hij is ook vooraan het podium te vinden en tijdens Freezing Moon tekent hij in de lucht. De in monnikspijen geklede bandleden (alleen bassist Jørn Stubberud is duidelijk herkenbaar) maken een betere indruk dan een paar jaar geleden, maar het is jammer dat het optreden ruim tien minuten eerder afgelopen is dan gepland.