Het is vijf jaar geleden dat we voor het laatst iets van Ayreon hebben gehoord. In de tussentijd heeft Arjen Lucassen - het brein achter deze rockopera's - niet stilgezeten, want in de jaren na de laatste Ayreon, waren er maar liefst drie andere platen. Na 01011001 had Lucassen behoefte aan iets anders en Ayreon was zowel wat betreft muziek alsook verhaal erg groot en complex geworden. Op het nieuwe The Theory Of Everything kiest hij dan ook voor een meer bescheiden aanpak; in ieder geval wat betreft verhaal. Wanneer het aankomt op het muzikale, kan Lucassen het echter weer niet laten om er een groots spektakel van te maken.
Dat is te begrijpen wanneer je leest welke gastmuzikanten hij voor The Theory Of Everything heeft weten te strikken. Normaliter stelen met name de vocalisten de show, maar dit keer zijn het vooral de instrumentalisten die hoge ogen gooien: Rick Wakeman, Keith Emerson, Jordan Rudess, Steve Hackett om er maar een paar te noemen. Ed Warby geeft weer even strak als altijd het ritme aan, Lucassen zelf is verantwoordelijk voor een groot deel van het instrumentarium en zo is er nog een waslijst aan mensen die een bijdrage leveren aan het rijke geluid van deze nieuwste dubbellaar. Het is bijna te mooi om waar te zijn. Dan heb ik het nog niet eens gehad over Cristina Scabbia (Lacuna Coil) en Tommy Karevik (Kamelot), om maar even twee van de zeven zangers te noemen. Het is weer een prachtige line-up, maar waar het uiteraard om draait is de muziek van Arjen Lucassen.
The Theory Of Everything vertelt in vier delen het verhaal over de fijne lijn tussen genie en gekte in een wetenschappelijke setting en die vier stukken zijn weer onderverdeeld in 42 kleinere segmenten. Het is dus verstandig om een handdoek bij de hand te houden, gezien de evidente link met The Hitchhiker's Guide To The Galaxy. Het science fiction-element in het verhaal is naar de achtergrond verschoven, maar in de muziek van Lucassen is de spacerock nog altijd rijkelijk aanwezig. Ook nu weer is het algehele geluid doorspekt met futuristisch klinkende effecten waardoor het flink tot de verbeelding spreekt van elke scifi-liefhebber. Het grootse en ietwat duistere bombastische van 01011001 is verruild voor een lichter geluid, dat zeker niet minder indrukwekkend en energiek is. De muziek heeft zo iets enorm optimistisch.
In plaats van te kiezen voor een structuur met zich herhalende refreinen en pakkende teksten, heeft Lucassen ervoor gekozen om een aantal thema's te schrijven waar op verschillende manier mee wordt gespeeld verspreidt over de vier grote delen van deze schijf. Die aanpak vormt een breuk met voorgaande projecten met herkenbare refreinen die vaak nog mee waren te zingen. Dit is illustratief voor de nadruk die er op het muzikale in plaats van het tekstuele wordt gelegd.
Een van de mooiste dingen aan de composities van Lucassen is toch wel dat hij altijd zeer pakkende melodien weet te schrijven, die ergens bekend klinken, maar toch ook altijd weer weten te verrassen. Dat is ook zeker nu weer het geval; het hoofdthema van The Theory Of Everything en het spectaculaire Alive!, dat sterk refereert aan de jaren tachtig, om maar iets te noemen. Uiteraard ontbreken ook de folkthema's niet. Het levert spannende en interessante composities op waaraan niets lijkt te ontbreken, maar waar ook geen sprake is van overdaad. Zang en instrumentatie; alles is perfect in balans. Zelfs tijdens de uitbundige solo's is er geen noot teveel.
Soms klinkt het allemaal echter wel erg bekend. Het eerdergenoemde hoofdthema lijkt wel erg op een stukje uit Perfection? van Guilt Machine en zo zijn er meer elementen te ontdekken die we vaker hebben gehoord. Hoewel de aanpak voor deze plaat misschien verschilt van zijn eerdere werk, is het allemaal nog zeer herkenbaar als Arjen Lucassen. Wanneer de muziek van deze alleskunner nooit jouw ding is geweest, is de kans dan ook klein dat hij je met The Theory Of Everything over de streep zal trekken. Voor liefhebbers van eerder werk is dit echter een prachtige schijf en dat zal ook voor progrockfans gelden die nog niet bekend zijn met Ayreon Voor mij stijgt deze plaat boven die van vijf jaar geleden uit en is dit een prachtige aanvulling op de vele uren aan muziek van Arjen Lucassen.
Tracklist:
Phase 1: Singularity:
1. Prologue: The Blackboard
2. The Theory Of Everything part 1
3. Patterns
4. The Prodigy's World
5. The Teacher's Discovery
6. Love And Envy
7. Progressive Waves
8. The Gift
9. The Eleventh Dimension
10. Inertia
11. The Theory Of Everything part 2
Phase II: Symmetry:
12. The Consultation
13. Diagnosis
14. The Argument 1
15. The Rival's Dilemma
16. Surface Tension
17. A Reason To Live
18. Potential
19. Quantum Chaos
20. Dark Medicine
21. Alive!
22. The Prediction
Phase III: Entanglement:
1. Fluctuations
2. Transformation
3. Collision
4. Side Effects
5. Frequency Modulation
6. Magnetism
7. Quid Pro Quo
8. String Theory
9. Fortune?
Phase IV: Unification:
10. Mirror Of Dreams
11. The Lighthouse
12. The Argument 2
13. The Parting
14. The Visitation
15. The Breakthrough
16. The Note
17. The Uncertainty Principle
18. Dark Energy
19. The Theory Of Everything part 3
20. The Blackboard (reprise)
