Hoewel er nog twee langspelers in de klassieke samenstelling zouden volgen, markeert de zesde studioplaat Sabotage het einde van de gouden periode voor het illustere viertal. Aan de bonte mengeling van stijlen en de inhoud van de teksten is reeds te merken dat muzikale meningsverschillen en de consumptie van grote hoeveelheden genotsmiddelen hun tol beginnen te eisen, wat eind jaren zeventig zal uitmonden in het ontslag van zanger Ozzy Osbourne (en niet veel later in het vertrek van drummer Bill Ward). Op het eerste gehoor kan Sabotage daarom een onsamenhangende indruk maken.
Het gaat hier echter om een groeiplaat, waarbij alle experimentele elementen na herhaalde luisterbeurten wel degelijk goed uitpakken. In mijn oren is Sabotage een meesterwerk, dat wellicht nog meer dan de andere Black Sabbath-klassiekers laat horen hoe vernieuwend deze band was. Opener Hole In The Sky is weliswaar een vrij typische Sabbath-song, met zo'n vernietigende gitaarriff die eigenlijk alleen Tony Iommi kan schrijven. Dankzij een zeer abrupte overgang naar het akoestische instrumentaaltje Don't Start (Too Late) weet deze openingstrack toch te verrassen.
Dan volgt het hoogtepunt van de lp: de progressieve kraker Symptom Of The Universe. De eerste vier minuten klinken verdacht veel als thrashmetal, minstens acht jaar voordat die muziekstijl als een apart genre zal worden erkend. Dan maakt Sabbath weer een halve draai, door deze magistrale compositie tijdens de afsluitende minuten in een prachtige folkballad om te toveren. Kant A eindigt met het bijna tien minuten durende Megalomania, dat eveneens een prachtige opbouw kent en net als Symptom Of The Universe tot mijn favoriete Black Sabbath-songs behoort.
Kant B kan het torenhoge niveau van de eerste plaathelft niet vasthouden, maar bevat genoeg kwaliteit en variatie om te voorkomen dat de aandacht verslapt. Op Thrill Of It All weet het combo hun gepatenteerde doommetalsound een opvallende groove mee te geven. Het woordloze Supertzar mixt machtige metalriffs met een klassiek koor en New Age achtige klanken. Deze track zal niet naar ieders smaak zijn, maar is wederom zijn tijd ver vooruit. Op de psychedelische single Am I Going Insane (Radio), die tekstueel naar de eerdere monsterhit Paranoid verwijst, krijgt de gitaar een minder prominente plaats toebedeeld en staan keyboards op de voorgrond. Het nummer gaat met duivels gelach over in het venijnige The Writ, een ruim acht minuten lange aanklacht van de bandleden tegen hun oude management, die wederom een sterke opbouw heeft.
Hoewel hun eerdere platen als Paranoid (1970) en Master Of Reality (1971) ng beter zijn, behoort ook dit zesde werkstuk van de originele leden van Black Sabbath tot de verplichte leerstof van de beginnende heavy metalleerling. Ik wees er in het begin van deze recensie al op dat dit stukje vinyl inmiddels liefst zesendertig jaar oud is. Ik heb dan ook niet de illusie dat de magie van de eerste zes platen zal terugkeren, wanneer het legendarische viertal de belofte nakomt om in de loop van 2012 eindelijk weer een nieuw studio-album uit te brengen. Zowel de Heaven & Hell-cd The Devil You Know (2009) als Ozzy Osbournes laatste soloplaat Scream (2010) waren echter goed verteerbaar. Wie weet voegt de band op de komende renietour naast de verplichte nummertjes bovendien een overwachte kraker als Megalomania aan de setlist toe. Daarom sluit ik af met een welgemeend: Welkom terug, Black Sabbath!
Tracklist:
1. Hole In The Sky
2. Don't Start (Too Late)
3. Symptom Of The Universe
4. Megalomania
5. Thrill Of It All
6. Supertzar
7. Am I Going Insane (Radio)
8. The Writ
