De Noorse progressieve viking/blackmetalgroep Enslaved draait al meerdere levens mee en heeft in zijn ruim dertigjarige geschiedenis al verschillende gedaantewisselingen ondergaan. Het is des te knapper dat de formatie rondom oudgedienden Ivar Bjrnson en Grutle Kjellson onverminderd relevant is gebleven. Sterker nog: het dit jaar verschenen Heimdal behoort wellicht wel tot het meest spannende en intrigerende materiaal van het gezelschap. Kenmerkend voor de immense kwaliteit en muzikaliteit van de band is bovendien dat deze als een van de weinige lang meedraaiende groepen erin geslaagd is om de oude fanbasis mee te laten groeien met de exploratieve koers die de heren in de loop der jaren zijn gaan varen. Niet voor niets is Enslaved dan ook een van de breedst gewaardeerde bands in het genre.
2023 is niet alleen het jaar dat Enslaved zijn zestiende(!) langspeler uitbrengt, het is ook het twintigjarig jubileum van Below The Lights (2003). Dit zevende album verschijnt ruimschoots voor moderne klassiekers als Axioma Ethica Odini (2010) en In Times (2015), in een periode dat Enslaved echter al lang en breed aan het experimenteren is geslagen met invloeden uit de psychedelische en progressieve rock. In zekere zin is Below The Lights echter een wat ondergeschoven kindje in het rijke oeuvre van de Noren. Dat is zonde, want deze plaat is nog steeds zeer actueel en fris, met zeven ijzersterke nummers die de tand des tijds moeiteloos hebben doorstaan. Dit jubileum biedt dan ook een mooie aanleiding om de plaat nog eens in de schijnwerpers te zetten.
Al vanaf de geweldige opener As Fire Swept Clean The Earth wordt duidelijk dat Enslaved op dit album het avontuur niet uit de weg gaat. De ruim zes minuten durende compositie is spannend en gelaagd: het nummer begint met vintage toetsenwerk om vervolgens uit te barsten in een machtige blackmetalriff, die al snel aan alle kanten wordt overspoeld door psychedelische keyboardeffecten. Frontman Grutle Kjellson knauwt zich ondertussen op karakteristieke wijze door het nummer heen met zijn verbeten, viezige strot. The Dead Stare is al helemaal een machtige track, die nu eens de ballen uit je broek rockt, maar net zo makkelijk koers zet richting interstellaire oorden dankzij het uitbundige, psychedelische toetsenwerk van Ivar Bjrnson, die zich in het lange, instrumentale deel van het nummer volledig kan uitleven.
Below The Lights is een album waarop de contrasten groot zijn. Enslaved laveert tussen zijn grimmige blackmetalroots, zeer zweverige, progressieve klanken en stevige hardrockriffs. Het knappe is dat het nergens gekunsteld aandoet. In het eigenzinnige universum van deze pioniers is het allemaal even logisch. De diversiteit aan stijlen culmineert in het ronduit meesterlijke epos The Crossing, een nummer van bijna tien minuten, waarin Enslaved schakelt tussen stoere hardrockriffs, meanderend, akoestisch gepluk, bijna Darkthrone-achtige blackmetalpassages en uitgesponnen, psychedelische soleersessies (de bijdrage van de destijds nieuwe gitarist Ice Dale is hierin niet te onderschatten). Maar ook het verrassende en schitterend uitgevoerde Havenless opgebouwd rondom een krachtig en clean gezongen mantra - laat horen dat Enslaved ook twintig jaar geleden al zijn eigen koers bepaalde.
Below The Lights is in muzikaal opzicht niets minder dan een meesterwerk. De zeven nummers zitten stuk voor stuk fantastisch in elkaar en ook na tientallen luisterbeurten is het een genot om deze langspeler te draaien. Het enige minpunt is de toch wel wat ongebalanceerde productie. Enerzijds is de wat vuige sound charmant, met name omdat de muziek van de Noren er een rafelig randje door weet te behouden, maar vooral het drumgeluid is nogal blikkerig. Ook de vaak fraaie, psychedelische solos van Ice Dale liggen soms wat begraven in de mix. Het is echter niet moeilijk om door die onvolkomenheden heen te luisteren. En dan kunnen we niets anders dan concluderen dat Below The Lights een parel in het genre is: een avontuurlijk, afwisselend en ronduit spectaculair meesterwerk, gemaakt door gelouterde en bevlogen muzikanten die wars van conventies hun eigen intutie en vakmanschap volgen.
Tracklist:
1. As Fire Swept Clean The Earth
2. The Dead Stare
3. The Crossing
4. Queen Of Night
5. Havenless
6. Ridicule Swarm
7. A Darker Place
