Enslaved is in uitstekende vorm. Tenminste, als je dat afmeet aan de (online) optredens die de Noorse formatie de afgelopen maanden verzorgde. De groep progressieve muzikanten klinkt in die livestreams namelijk gemotiveerd en genspireerd. Bovendien blijkt de zingende drummer Ivar Sandy, reeds jaren betrokken bij de band als co-producer, een zeer waardevolle versterking. Trekt hij samen met gitarist Ivar Bjrnson, gruntende bassist Grutle Kjellson, gitarist Arve Isdal en zingende toetsenist Hkon Vinje die lijn ook door naar Utgard?
Deze vijftiende full-length is meer dan zijn twee voorgangers een progressieve aangelegenheid. De titel kondigt dat al aan. Utgard is binnen de Noordse mythologie namelijk een buitenburcht van reuzen en verboden terrein voor de goden. Het is er donker en wild en alleen gedachten en herinneringen kunnen er vrij verkeren. Er valt derhalve veel te ontdekken, zo ook op de nieuwe plaat.
In vrijwel elke track gebeurt iets onverwachts of zijn er wendingen die de aandacht er bijhouden, en dat terwijl er ook herkenbare aspecten zijn. In eerste instantie lijkt het alsof je naar een Wardruna-album aan het luisteren bent (a capella-folkzang en akoestisch gitaarspel), maar al snel komen de distorted gitaarpartijen tevoorschijn voor herinneringen aan E (2017). Het begin van Jettegryta doet met zijn ritme en gitaargeluid even aan Ruun (2006) denken. Zo komen er dus verschillende elementen uit het verleden aan bod. Toch is Utgard vooral een experimentele aangelegenheid. Met name de tweede helft (na het korte, spacey intermezzo met gesproken tekst Utgardr) toont de voorliefde voor progrock.
Het repetitieve karakter van de vorige twee platen heeft plaatsgemaakt voor sneller schakelen tussen secties. Dat zorgt ervoor dat het album veel luisterbeurten nodig heeft om volledig doorgrond te kunnen worden. Sequence schakelt bijvoorbeeld van krautrock naar een druk gedeelte met blasts, voordat een atmosferische passage met rustgevende, harmonieuze zang zijn intrede doet. En luister eens naar het syncopische aspect van het toetsenspel vlak voor het einde.
Daarna beland je met Homebound in thrash/old school heavymetalland, maar het refrein heeft juist een atmosferische post-rockvibe en prachtige cleane zang met een rauw randje. Urjotun combineert post-punk met elektronica. Vooral dat laatste zal kritisch ontvangen worden, onder meer omdat je het elders niet hoort terugkeren en daarom voelt het wat minder op zijn plaats. Distant Seasons toont de bewondering voor progrock uit de seventies. Deze afsluiter bevat mooie, cleane zang, die n van de attracties is op dit album.
Utgard is een grote ontdekkingsreis met enerzijds het vertrouwde, extreme metalverleden en anderzijds de bewondering voor krautrock, progrock en andere stijlen. Het is het meest experimentele album dat de Noren in de afgelopen jaren hebben uitgebracht. Het is een rijk geheel dat evenwel veel tijd vergt om in je op te nemen. Wat dat betreft is de titel zeer passend. Er is binnen deze wereld nog veel onontgonnen terrein waar we geen grip op hebben. Enslaved treedt met Utgard dieper toe tot dat landschap en dat levert een heel interessante plaat op.
Tracklist:
1. Fires In The Dark
2. Jettegryta
3. Sequence
4. Homebound
5. Utgardr
6. Urjotun
7. Flight Of Thought And Memory
8. Storms Of Utgard
9. Distant Seasons
