Met dat fantastische nieuwe album in de bagage tourt de band de hele wereld over. Na een uitputtingsslag in Noord- en Zuid-Amerika trapt Dream Theater het Europese deel van zijn tournee op zaterdag 11 januari af in Nederland. Onder de noemer “An evening with Dream Theater” staat de band liefst drie uur op de planken. Het belooft een speciale avond te worden, want het tweede gedeelte van het optreden is gereserveerd voor een integrale vertolking van het briljante Scenes From A Memory (1999), een plaat die bij menig progliefhebber een speciale plek in het hart heeft.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat er al een klein uur voordat de deuren überhaupt opengaan een schier eindeloze rij staat voor de ingang van AFAS Live. De New Yorkers hebben een kritische, maar tegelijkertijd zeer loyale fanschare. Er zijn veel nationaliteiten aanwezig. Zo hoor ik achter mij een groep fans die speciaal uit Noorwegen is overgekomen voor dit optreden en later in de tournee nog twee optredens van de band wil bezoeken. Wanneer de deuren eenmaal opengaan, wordt de rij efficiënt naar binnen geloodst door de beveiliging. Al ruim voordat het optreden van start gaat, is het gehele eerste gedeelte van de zaal gevuld met mensen die in rustige anticipatie wachten tot de band opkomt. De muziek staat centraal bij een groot deel van het publiek. Aan de bar hangen kan altijd nog wel. Het uithoudingsvermogen wordt echter op de proef gesteld. Het publiek moet zich nog door een uur volstrekt misplaatste achtergrondmuziek (in de vorm van minimalistische dance-bliepjes) worstelen.

Klokslag acht uur gaan de lichten uit en maakt Dream Theater onder luid gejuich zijn opwachting. De podiumaankleding is fraai, met een groot achtergronddoek in het futuristisch ogende thema van het laatste album. Zelfs de microfoonstandaard van James LaBrie is geënt op de hoes van Distance Over Time, met een miniatuurhand en -schedel verwerkt in het design. Dat gaat wel ten koste van de stabiliteit, want in zijn enthousiasme valt het voorwerp een aantal keren bijna om. Tijdens het intro wordt in hetzelfde futuristische thema een animatie getoond van een robot die een selectie maakt uit alle Dream Theater-albums. Een leuke, creatieve invulling om de geschiedenis van de band te belichten. Uiteraard volgt bij het verschijnen van de albumhoes van Scenes From A Memory luidkeels gejoel, maar het publiek moet nog even wachten. De band trapt namelijk af met Untethered Angel, de goede, maar wel wat brave openingstrack van het nieuwe album.

De vlam gaat pas echt in de pan als direct na deze opening het epos A Nightmare To Remember, afkomstig van het uitstekende Black Clouds & Silver Linings (2009) wordt ingezet. Het is één van de mooiste Dream Theater-nummers aller tijden: een achtbaanrit van ruim zestien minuten, waarin gevoelige, akoestische passages worden afgewisseld met instrumentaal vuurwerk. Meestergitarist John Petrucci en toetsentovenaar Jordan Rudess leven zich naar hartenlust uit met een spetterende, uitgerekte soleersessie. Het is ronduit geweldig om te zien met hoeveel gemak zij de ene na de andere vingervlugge solo of halsbrekende melodielijn uit hun instrumenten weten te vuren.

Naast A Nightmare To Remember komt er één ander nummer voorbij dat niet op het laatste album te vinden is. Dat is het stevige, vrijwel perfect uitgevoerde In The Presence Of Enemies, Part I van Systematic Chaos (2007), dat live verrassend goed tot zijn recht komt. Verder ligt de nadruk van de eerste set volledig op het nieuwe album. Dat is jammer voor de liefhebbers van het oudere werk, maar ook een duidelijk signaal dat de band vertrouwen heeft in zijn meest recente werkstuk. En terecht, want de nummers komen live geweldig uit de verf. Paralyzed (een mooie compromis tussen emotionele powerballad en stoere metaltrack) vormt een prettig rustmoment, terwijl ook Barstool Warrior een uitstekend nummer is. Verrassend is de schitterende uitvoering van Pale Blue Dot, waarin de band schier moeiteloos schakelt tussen keyboardgedreven sfeerpassages en instrumentale krachtpatserij die alle natuurkundige wetten lijkt te tarten. Jammer is wat mij betreft wel dat de band ondanks de nadruk op het nieuwe album het prachtige Fall Into The Light over slaat. Die track grijpt qua stijl terug op Images And Words (denk aan Take The Time en Surrounded) en had het live ongetwijfeld uitstekend gedaan.

Het is bij een optreden van Dream Theater altijd de vraag hoe de stem van James LaBrie zich houdt. Het publiek heeft vaak een beetje een haat-liefdeverhouding met de Canadees: met zijn krachtige en emotionele zang zorgt hij vaak voor kippenvel, maar live wil hij nogal eens teleurstellen. Vanavond is zijn stemgeluid over het algemeen zeer verdienstelijk. Tijdens de eerste tracks lijkt hij nog even te moeten warmdraaien, maar al snel windt hij het publiek om zijn vinger. Tussen de nummers door neemt hij de tijd om het publiek te bedanken en laat hij weten dat hij blij is dat de band weer in Amsterdam staat: “You’ve always treated us well”. Hij grapt ook dat de band vanavond ervoor gekozen heeft om Master Of Puppets integraal te spelen. Tijdens de instrumentale gedeeltes verdwijnt hij achter de coulissen om de muzikanten de ruimte te geven hun klasse te etaleren.

Het enige minpuntje aan het eerste deel van de set is het ietwat amateuristische niveau van de achtergrondvisuals. Die zijn bovendien iets te verhalend, waardoor ze af en toe (met name bij A Nightmare To Remember) een mate van knulligheid hebben die niet bij het niveau van de band past. Gelukkig valt er op het podium genoeg te genieten. Het bij vlagen zeer gedreven spel van Petrucci bijvoorbeeld, die vanavond vaker van gitaar wisselt dan een influencer van outfits. Het publiek geniet echter evengoed van het ingetogen, maar onnavolgbare spel op de basgitaar van de timide, maar altijd betrouwbare John Myung en van de met een brede glimlach drummende Mike Mangini, die zich moeiteloos staande houdt tussen de andere grootmeesters. Na een uur verdwijnt de band voor een korte pauze, terwijl het publiek zich opmaakt voor het fraais dat nog komen gaat.

Als de band weer opkomt, wordt duidelijk dat het publiek vooral voor de integrale vertolking van Scenes From A Memory is gekomen. En terecht, want het vernuftig in elkaar zittende conceptalbum, dat verhaalt over een onopgelost moordmysterie en een jongeman met flashbacks naar een ver verleden, is natuurlijk een absolute klassieker in het progressieve metalgenre. De sfeer is vanaf de eerste seconde magisch. Van voor tot achter in de zaal wordt opener Regression meegezongen, om uit te monden in het prachtige Overture 1928. Het lijkt alsof alle muzikanten nog een tikkeltje gedrevener spelen om er wat bijzonders van te maken. En dat lukt vanavond volledig. De vertolkingen van Strange Déjà Vu, Fatal Tragedy en Beyond This Life zijn ronduit magistraal en ook LaBrie zingt op de top van zijn kunnen. Hij wordt ondersteund door het publiek, dat hele tekstfragmenten uit volle borst meezingt.

Na de tranentrekkende ballad Through Her Eyes (hoogtepunt van de avond qua vocale prestaties van LaBrie) volgt een emotioneel moment als de zanger stilstaat bij het overlijden van drummer en componist Neil Peart, wiens werk bij Rush een onmiskenbare inspiratiebron vormde voor veel progressieve rockbands. Hij vraagt om dertig seconden stilte en je kunt een speld horen vallen in AFAS Live. Een erg mooi eerbetoon! Met het zinderende Home gaan de remmen vervolgens weer los. Waar de visuals in de eerste set nog wat knullig overkomen, werken de begeleidende beelden ditmaal veel beter. In cartoonstijl worden de belangrijkste protagonisten en het script van het verhaal uitgebeeld. Het is vervolgens genieten van de hogeschoolinstrumentatie in The Dance Of Eternity, vooral van het gemak waarmee de muzikanten zich door de zeer gelaagde en complexe ritmes werken. Het door duizenden mensen meegezongen The Spirit Carries On zorgt voor een collectief kippenvelmoment en met Finally Free wordt dit meesterwerk in stijl afgesloten. Het einde is geïmproviseerd, met Petrucci, Rudess en Mangini die nog even een knipoog naar Rush inzetten.

Onder luidkeels, lang aanhoudend applaus verdwijnen de bandleden achter de schermen, om nog één laatste keer terug te keren. Dat is direct de enige smet op de avond, want hoe perfect zou het zijn om met Metropolis Pt. I af te sluiten? In plaats daarvan kiest Dream Theater voor het nieuwe At Wit’s End, een prima track, maar wel een lichte deceptie na zoveel briljant vertoon. Hoe dan ook: Dream Theater maakte er een legendarische avond van! Zullen we afspreken dat we het drie jaar later overdoen met Six Degrees Of Inner Turbulence?

Act 1:
1. Untethered Angel
2. A Nightmare To Remember
3. Paralyzed
4. Barstool Warrior
5. In The Presence Of Enemies, Part I
6. Pale Blue Dot

Act 2 (Metropolis, Part 2: Scenes From A Memory):
7. Regression
8. Overture 1928
9. Strange Déjà Vu
10. Through My Words
11. Fatal Tragedy
12. Beyond This Life
13. Through Her Eyes (gevolgd door dertig seconden stilte voor Neil Peart)
14. Home
15. The Dance Of Eternity
16. One Last Time
17. The Spirit Carries On
18. Finally Free

Toegift:
19. At Wit's End (met passage 'Closer To The Heart' van Rush gespeeld door John Petrucci aan het einde)

Meer foto's vind je op onze Facebook-pagina!