De mastermind achter het succesvolle Britse Monuments is natuurlijk John Browne. De Bob Ross onder de gitaristen heeft de tech-/progwereld met de albums Gnosis (2012) en The Amenuensis (2014) voorzien van een modern smoelwerk en daarmee ook de jonge generatie kennis laten maken met een van de meest interessante en vernieuwende subgenres in de metal. Er is echter een nadeel aan succes. Je leeft van vliegveld naar vliegveld, of bivakkeert dagenlang in een toerbus. Niet de meest inspirerende omgevingen voor creatievelingen als Browne. Bovendien ben je binnen een band toch gebonden aan een bepaald stramien. Deze frustratie en behoefte om ideen kwijt te kunnen, vormden de basis voor deze plaat. Muziek in de vorm van het filosofische Qatsi, dat 'leven' betekent in de taal van de Hopi-Indianen.
Dat Browne nog barstensvol ijzersterke muzikale ideen zit, blijkt al gelijk bij opener Perturb. Goeie genade. Die spanning, die gedrevenheid, meer dan een uur lang vloeien en denderen de progressieve riffs je speakers uit. De typische Browne-signatuur is duidelijk te herkennen, en Qatsi is dan ook een avontuur op zich; er valt van alles te ontwaren en te ontdekken. De keuze om geen zangers te recruteren, geeft de luisteraar extra ruimte om de focus op de compositie te houden; een ijzersterke keuze die aantoont dat hij heel goed weet waar hij mee bezig is.
Dat er geen teksten zijn, wil overigens niet zeggen dat er geen boodschap in de muziek zit. Dat zou ook te makkelijk zijn. Het album bestaat uit drie delen: 1. Naqoyqatsi: Het Leven als Oorlog 2. Koyaanisqatsi: Het Leven uit Balans 3. Powaqqatsi: Het Leven in Transformatie. Kenners van het werk van Philip Glass hebben hier ongetwijfeld een aha-erlebnis. Muzikaal is er echter weinig overeenkomst met de minimal-meester uit de vorige eeuw; op de gelaagdheid na dan. Beide muzikanten hebben sterke, complexe composities die de aandacht van de luisteraar opeisen en vasthouden. Geen lichte kost dus.
Het is dan ook moeilijk om het muziekstuk in n keer te behappen. Dramatische vioollijnen schetsen een post-apocalyptisch landschap waarop vervolgens furieus felle precisiebombardementen van fragmentatiebommen worden uitgevoerd. Staccato fragmentatiebommen die uiteenvallen in pianomelodien, maar hun kracht niet verliezen. Nee, deze explosieven dreunen nog wel even na. Dat ontdek je echter later pas. Later, als je de plaat nog een keer, en nog een keer, en nog een keer opzet.
En daarin toont Browne zich meestercomponist. Alles doet ertoe. Alles komt terug. Alles hangt samen. Die diepere complexiteit en intrinsieke samenhang die de Hopi-filosofie karakteriseert, wordt gesymboliseerd door de terugkerende riffs en melodien. Al dan niet getransponeerd, met een andere cadans of ritmiek of door een ander instrument gespeeld, vind je steeds weer elementen in Qatsi, in het leven, waar je eerder tegenaan gelopen bent. Die symboliek keert trouwens ook terug in het artwork: het doolhof. Het doolhof staat volgens de Hopi symbool voor de kraamkamer en het levenspad van de mens.
Browne zit nog barstensvol uitermate sterke riffs en ideen. Dit is geenszins een zoethoudertje voor Monuments-fans die niet kunnen wachten tot de opvolger van The Amenuensis. Nee, niets van dat. Qatsi is een steengoed album op zichzelf.
Tracklist:
1. Perturb (Overture)
Naqoyqatsi: Life As War
2. The Shroud
3. Agarthian
4. The Heart Of Atlantis
5. Zealot
Koyaanisqatsi: Life Out Of Balance
6. Yin
7. Yang
8. We Are Creating At This Moment, What Our Tomorrow Will Be
9. Chaosbreaker
Powaqqatsi: Life In Transformation
10. Actions Speak Louder Than Words
11. Hypocrite
12. Siqqitiq
13. The Last Goodbye
14. The Scientific Sophism
